Neft va gazkondensatni qayta ishlash texnologiyasi

6.2. Riforming xom-ashyosi-benzin fraksiyasini oltingugurtli va azotli 
birikmalardan tozalanishi. 
Benzin fraksiyasini gidrotozalash jarayoni texnologik sxemasi 6.3-rasmda 
keltirilgan. Qurilma quyidagi bloklardan iborat: xom-ashyoni gidrotozalash, 
sirkulyatsiyalanuvchi gazni tozalash, katalitik riforming, gazlarni separatsiyalash 
va benzinni barqarorlashtirish. Xom-ashyo 12-nasos orqali bosim ostida (4,7 
MPa) gidrotozalangan sirkulyasiyalanuvchi vodorod saqlagan gaz va 
riformingdan ajralgan ortiqcha vodorod saqlovchi gaz bilan aralashtirishga 
beriladi. Bu aralashma 16-pechning alohida bo‘limida qizdiriladi (450
0
S) va 15-
gidrotozalash 
reaktoriga 
kiritiladi. Reaktordagi alyumokobaltmolibdenli 
(AlCoMo) katalizator ishtirokida oltingugurtli birikmalar buzilib, so‘ngra 
vodorod sulfid (H
2
S) holida chiqariladi. Shu bilan bir vaqtda azotli va kislorodli 
birikmalardan ham tozalash jarayoni boradi. Bug‘-gazli aralashma 15-reaktordan 
chiqib, 10-qaynatgich va 14-sovutgichda sovutiladi va 35
0
S harorat bilan 8-
gazoseparatorga kiritiladi. Bu yerda aralashma suyuq gidrogenizatga va gazga 
ajratiladi. Gaz 2-absorberning pastki qismidan monoetanolamin (MEA) 
yordamida vodorod sulfiddan tozalash uchun kiritiladi, so‘ngra 11-kompressor 
yordamida 4,7-5,0 MPa bosimgacha siqiladi va gidrotozalash tizimiga 
yuboriladi. Ortiqcha gaz 1-kompressor yordamida 5MPa gacha siqiladi va 
qurilmadan chiqariladi. Gidrogenizat 8-gaz separatoridan chiqib 9-issiqlik 
almashtirgichda sovutiladi va 7-bug‘latuvchi kolonnaga kiritiladi. Kolonna 
yuqori qismidan chiquvchi vodorod sulfid, uglevodorod gazlari va suv bug‘i 6-
sovutgichda sovutiladi va 4-separatorga yuboriladi. Separator pastki qismidan 5-
nasos orqali kondensat yig‘ib olinadi va 7-bug‘latuvchi kolonnaga qaytariladi. 
Vodorod sulfid va uglevodorod gazlari MEA bilan tozalash uchun 3-kolonnaga 
kiritilladi. Kolonna yuqori qismidan chiquvchi bug‘lar 27-fraksiyalovchi 
absorberga yuboriladi. Gidrogenizat 7-bug‘latuvchi kolonna pastki qismidan 
chiqarilib 10-qaynatgich va 9-issiqlik almashtirgichdan so‘ng, 13-nasos orqali 
riforming blokiga yuboriladi. Gaz mahsuloti aralashma dastlab 20-issiqlik 
almashtirgachda qizdiriladi, keyin 16-pechda 500-520
0
S haroratda qizdirilib 19-

---

75 
reaktorga kiritiladi. Aralashma 18 va 17-reaktorlardan ketma-ketlikda o‘tib, har 
bir reaktordan so‘ng 16-pechda qizdiriladi va nihoyat oxirgi 17-reaktordan keyin 
gaz mahsuloti 20-issiqlik almashtirgich va 21-sovutgichda 30
0
S gacha sovitiladi 
va 
22-yuqori 
bosimli 
separatorda 
(3,2-3,6 
MPa) 
katalizatdan 
sirkulyatsiyalanuvchi vodorod saqlagan gazni ajratish uchun kiritiladi. 
Sirkulyatsiyalanuvchi gaz 5 MPa bosim ostida 24-kompressor yordamida 
platforming tizimiga qaytariladi, ortiqchasi esa gidrotozalash tizimiga uzatiladi. 
Beqaror katalizat 22-separatordan 23-past bosimli separatorga (1,9 MPa) 
kiritiladi. Katalizatdan ajralgan uglevodorodli gaz separator yuqori qismidan 
chiqarilib, 27- fraksiyalovchi absorberga kirishdan oldin gidrotozalashdagi 
uglevodorod gazlari bilan aralashtirilib kiritiladi. Absorbent sifatida beqaror 
katalizat (benzin) xizmat qiladi. 27-absorberda 1,4 MPa bosimda yuqorida 
harorat 40
0
S da quruq gaz ajratiladi. Beqaror katalizat 26-nasos yordamida 31-
issiqlik 
aralashtirgich 
orqali 
34-kolonnaga 
beriladi 
va 
bu 
erda 
barqarorlashtiriladi. Mahsulotning bir qismi 27 va 34-kolonnaning pastki 
qismidagi haroratni tutib turish uchun 28-pech orqali sirkulyastiya qilib turiladi. 
Barqarorlashtirishni bosh fraksiyasi 32-jihozda sovutiladi va 33-yig‘gichga 
kiritiladi, u erdan 35-nasos orqali kolonnaga “sovuq-sug‘orish” sifatida 
qaytariladi, ortiqchasi qurilmadan chiqariladi. Kolonna 34 ni pastki qismidan 
barqaror benzin 31 va 30-issiqlik almashtirgichda sovitilgandan keyin 29-nasos 
orqali 27-fraksiyalovchi absorberga kiritiladi, uning ortiqcha qismi qurilmadan 
chiqariladi.