Neft va gazkondensatni qayta ishlash texnologiyasi
Yüklə 3,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Yuvuvchi qo`ndirmalar.
Ichki yonish dvigatellari uchun moylar ularning chuqur oksidlanishi va termik parchalanishiga olib keladigan sharoitlarda ishlatiladi, bu oxir oqibatda dvigatel detallarida har xil turdagi cho’kmalar, kuyundilarning to’planishiga va lakli pardalarning hosil bo’lishiga olib keladi. Ko’pgina yuza faol moddalar porshenlar yuzasida kuyundilarning to’planish va lak hosil bo’lishini kamaytiruvchi yaxshi qo`ndirmalar ekan. Bunday qo`ndirmalar yuvuvchi, kuyundiga qarshi disperslaydigan qo`ndirmalar deb ataladi. Shuni ta’kidlash zarurki bu atamalarning birortasi ham bu turdagi qo`ndirmalarning ta’sirini to’g`ri ifodalamaydi. Qo`ndirmalar moydagi ko’mir 151 zarrachalarning to’planishini oldini oladi, va metall yuzasidan ularni yuvib tushiradi va ularni maydalay oladi. Ammo dvigatellarning porshenlari ishlatilganda yuvuvchi qo`ndirmali moylar qo’llanilganda ular tozaligicha qoladi va shu sababli porshen halqalari kuymaydi, qo`ndirmasiz moy ishlatilganda porshenlar ifloslanib, lakli pardalar hosil bo’ladi va halqalar kuyadi, bu qo`ndirmalarning “yuvuvchi” degan nomi saqlanib qolingan yuvuvchi qo`ndirmalarning ta’sir mexanizmi to’g`risida turli tushunchalar mavjud. Ularning asosiy funktsiyalaridan biri bo’lib “dispersiyalash” xususiyatidir, bu xususiyat shundan iboratki ular moydagi hosil bo’ladigan ko’mir zarrachalarini moyda dispers holatda saqlab turadi. Ehtimol ko’mir zarrachalarining yiriklashishiga qo`ndirma molekulalarining ularning yuzasida adsorbtsiyalanishi to’sqinlik qilsa kerak. Shunday qilib moy kuyundi zarrachalari sistemasi barqaror suspeziyani tashkil qiladi. Seminido fikriga ko’ra, oksidlanish va kuyundi hosil bo’lish jarayonlari porshen halqalarning ariqchalarida eng chuqur sodir bo’ladi. Aynan shu erda uglerod miqdori ko’p bo’lgan moddalar hosil bo’lib, ariqchalarda parda holida to’planadi. Porshen halqalari bu pardalarni yupqalashtiradi, yuvish qo`ndirmalar kuyindini o’ta mayin maydalanishiga ko’maklashadi, aylanib turgan moy esa maydalangan zarrachalarni yuvib ketadi. Ko’rinib turibdiki vazifasi va ta’siri mexanizmi jihatidan yuvuvchi qo`ndirmalar dispersatlar yoqilg`i stabilizatorlariga yaqindir. Yuvuvchi qo`ndirmalar sifatida ishlatiladigan moddalar organik kislotalarning tuzlari, metall fenolyatlari, turli tiofosforli brikmalar va ba’zi boshqa sirt faol moddalar bo’lib hisoblanadi. Shuni ta’kidlash kerakki, odatda yuvuvchi qo`ndirmalar moylarining boshqa sifat ko’rsatgichlarni ham (antikorrozion, eskirishga qarshi va shunga o’xshashlar) yaxshilash xususiyatiga ega. Yüklə 3,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|