Nəqliyyatda yükəmə-boşaltma işlərinin təşkili – 2” fənni ybm, onların təsnifatı. Ybm-nin məhsuldarlığı və ona təsir edən amillər

Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi

Azərbaycan Texniki Universitetinin nəzdində

Bakı Dövşət Rabitə və Nəqliyyat Kolleci

“Nəqliyyatda yükəmə-boşaltma işlərinin təşkili – 2”

fənni

YBM, onların təsnifatı. YBM-nin məhsuldarlığı və ona təsir edən amillər

Yüklərin nəqliyyat vasitələrinə (vaqonlara, avtomobillərə, gəmilərə və s.) yüklənməsi, boşaldılması və anbarlaşdırılması əməliyyatlarını yerinə yetirmək üçün nəzərdə tutulmuş maşın və mexanizmlərə yükləmə-boşaltma maşınları (YBM) deyilir. YBM 2 böyük qrupa bölünür:

1) fasiləsiz işləyən – işçi orqanları yükləri fasiləsiz axınla nəql edir;

2) fasiləli işləyən – işçi orqanları yükləri ayrı-ayrı porsiyalarda nəql edir və hər dəfə geri boş şəkildə qayıdır. Fasiləsiz işləyən maşınlara konveyerlər və elevatorlar, fasiləli işləyən mexanizmlərə isə kranlar və yükləyicilər aiddir. İşçi orqanların hərəkət xarakterinə görə fərqləndirilməsi hər qrup maşınlar üçün məhsuldarlığın sistemləşdirməyə imkan verir, sonra gücün texniki-istismar hesablamalarını sistemləşdirməyə imkan verir.

Yüklərin nəql olunması trayektoriyasından asılı olaraq, YBM, 3 qrupa bölünür:

1) yükləri üfüqi və ya üfüqə müəyyən bucaq altında nəql edən YBM;

2) yükləri şaquli və ya ona yaxın üfüqə bucaq altında nəql edən YBM;

3) yükləri istənilən istiqamətdə nəql edən YBM.

Yükləri şaquli istiqamətdə nəql edən maşınlar yükqaldırıcı mexanzimlər adlanır.

YBM stasionar və hərəkət edən maşınlara bölünür. Təyinatından asılı olaraqq YBM-ı universal və xüsusi təyinatlı olur. Maşın və avadanlıqların belə qruplaşdırılması, onlardan istifadə olunmasına və yükün növündən asılı olaraq seçilməsini asanlaşdırılmasına və parametrlərin hesablanmasına imkan verir.

YBM-nin keyfiyyəti bu texniki-istismar göstəriciləri ilə müəyyən olunur:

1.məhsuldarlıq, 2.enerji tutumu, 3.material tutumu, 4.əmək tutumu, 5.istifadə sahəsi, 6.etibarlılıq, 7.standartlaşma səviyyəsi, 8.erqonomika göstəriciləri, 9.estetik göstəricilər, 10.əməyin mühafizə səviyyəsi, 11.təbiəti mühafizə səviyyəsi, 12.texnikanın hazırlanmasına və istismarına sərf olunan xərcləri xarakterizə edən iqtisadi göstəricilər.