Nəqliyyatda yükəmə-boşaltma işlərinin təşkili – 2” fənni ybm, onların təsnifatı. Ybm-nin məhsuldarlığı və ona təsir edən amillər

Daşıma sənədləri və onların doldurulması

Hər bir göndərişin daşınma üçün qəbulu yükgöndərənlə dəmir yolu arasında yük qəbul edənin xeyrinə daşıma müqaviləsi ilə tərtib olunur. Bu müqavilənın şərtlorinə görə, dəmir yolu yükü vaxtında və bütöv tə'yinat stansiyasına çatdırmalıdır. Yükgöndərən yükü daşınmaya yararlı şəkildə təqdim etməli və daşıma xərcini ödəmolidir. Yük qəbul edən yükü qəbul edib, əlavə ödəmələri yerine yetirməlidir.

Daşıma müqaviləsi qaimə ilə sənodləşdirilir. Beləliklə, yükgöndərən yükü daşıma üçün doldurulmuş qaimə ilə birlikdə təqdim etməlidir. Yük qaimə ilə birlikdə göndəriş stansiyası tərefındən qə'bul edildikdon sonra, daşıma müqaviləsi qüvvəyə minmiş hesab edilir.

Yiikü tə'yinat stansiyasına qədər müşayiət edən və yüklə birgə yük qə'bul edənə verilon qaime esas daşıma sənedi sayılır. Dəmir yollan, yükgöndərənlər və yük qə'bul edənlər arasmda hesablaşmalar qaimə esastnda yerinə yetirilir, onlann hüquqlan, vəzifələri, mes'uliyyeti, yüklərin daşınma şərtləri qaimə ilo müoyyən olunur. Bcləliklə, qaime həm hüquqi, hom də hesabi ebəmiyyətə malikdir. Ona görə də bu sənəd dəqiq və aydın doldurulmahdır. Qaimə yükgöndərən tərəfindən imzalanır və üzündə aşağıdakı məlumatlan əks etdirir:

tə'yinat stansiyası və dəmir yolunun adı;

yük qəbul edənin adı;

yükün daşınma sürəti;

yükün tam və dəqiq adı.

"Yüklərin daşınrna qaydalarına görə qaimədən başqa yol cədvəli, yol cədvəlinirı kötüyü və yükün qə'bul edilmosi haqqmda qəbz osas daşıma senodləri sayılır. Yol cədvəli qaimə ilə birlikdə yükü təyinat stansiyasına qədər müşayiət edir. Yol cədvəli maliyyə - hesabat əhəmiyyətli sənəd olub, qaimədəki məlumatlarla yanaşı, yükün daşınma müddəti, bir dəmir yolundan digərinə keçid məntəqələri haqqında və s. məlumatları da özündə əks etdirir. Təyinat sönsiyasında yük qəbul edən yol cədvəlini imzaladıqdan sonra, bu sənəd təyinat dəmir yolunun hesablama mərkəzinə göndərilir. Yol cədvəlləri əsasında yerinə yctirilən daşımalann həcmi, onlardan daxil olan gəlir, daşıma müddətinin yerino yetirilməsi, daşımalann soməreliliyi müəyyən olunur.

Yükün qəbul edilməsi haqqında qebz yükün dəmir yolu tərəfindən daşınma üçün qəbul edilməsini təsdiqləyən hüquqi sonəd olub, yükgöndərənə verilir. Yol cədvəlinin körüyü daşıma xercini təyin etmək üçün əsas sənəd olub, göndəriş stansiyasmda qalır və sonrakı merhələdə göndəriş dəmir yolunun hesablama merkəzinə gönderilir.

Daşıma sənədləri komplekti nömrəsiz çap olunur. Yük daşıma üçün qəbul edildikdən sonra daşıma sənədlərinin tərtibi zamanı əmtəo kontorunda her komplektə səkkiz rəqəmli nömrə verilir. Her stansiya üçün nömralər təkrar olunmur. Daşıma sənədləşdirildikdon və sənedlerə nömrə verildikdən sonra onlar ciddi qeydiyyat blankı hesab olunurlar. Daşıma sənədlərinin EHM-də emalı üçün onlara daxil edilən nıo'lumatlar həmçinin kodlaşdınhr. Bunun üçün sonədlərdə qalın çərçivəyo alınnuş xüsisu sahələr nezordə tutulur. Sənədlərin EHM -də e'malı üçün onlara tələb olunan bütün məlumatlar daxil edilir.