Nig m atov xik m atulla raxm ano V qurbon sodikovich
, HOZIRGIZAM.ONDA QO‘LLANDLAYOTGAN TA’LIM
Yüklə 1,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1, HOZIRGIZAM.ONDA QO‘LLANDLAYOTGAN TA’LIM
BERISH USULLARI Ko'pgina fan yo'nalisblari zamonaviy didaktik printsiplarga asoslangan boiib, o'qitilayotgan farini yaxshi tushunib olish uchun professor-o'qituvchi bilan-talaba orasidagi muloqotni kuchaytirish asosida erishiladi. 0 ‘qituvchining o‘zi bugungi kunda barcha dais berisb usullarini va texnologiyalarini mukaminal bilib olish talab etiladi. Texnologiya deganda aqlliy, fikrlash qobiliiyati va ustozlik jarayonlari hisoblamdi. Har bir talaba ma’ruza darslarida o‘tilgan nazariy ma’lumotlarni amalda qanday qoilash mumkin bo‘lgan usullarini bffib olishga haiakat qiladi. Shuning uchun professor-o'qituvchilar o‘zlarining ma ruza darslarida albatta o‘tilayotgan mavzu bo‘yicha qayerlarda va qanday qilib amaliyotda qo‘llash mumkinligini sodda va aniq qilib tushuntirib berishliklari talab etiladi. Chunki, har bir talaba mustaqil shaxs sifatida maksimal tushunib olishga va tushunganlarini amalda qo‘llashga harakat qiladi. Shuning uchun hozirgi an’anaviy didaktik usullar asosan tushuntirish texnologiyalariga moljallangan bo‘lsa, yangi zamonaviy texnologiyalar esa talabalaming tushunganligi va o'qituvchi billan talaba orasidagi tushunchaga asoslanadi. Ya’ni professor-o‘qituvchi monolog sifatida bir tomonlama tushuntirish emas, balki talaba bilan muloqot asosida talabaning qanchalik tushunganligiga asoslanishi kerak - bu degani talabalarni qiziqtirish natijasida jalb etish va bilib ollishini mustahkamlashga olib keladi. Albatta, bunday dars berish jarayonida professor-o‘qituvchilar o‘zlarining materiallarini to‘liq berishga vaqtlari yetmasligi mumkin. Savol-javob asosida dars o‘tish ma’ruza darslarining soatlarini oshishiga olib keladi. О‘qish jarayonida talabalarda intellektual qobiliyati rivojlanadi, eharxlanadi va mustahkamlanadi. Bundan tashqari, talabani mustaqil pfofessional masalalarni yechishga yo‘naltira oladi. Hozirgi zamonaviy dars berish texnologiyalari o‘yin faoliyatiga asoslanib bormoqda. Lekin afsuski, shunday fanlar borki ularni o‘yin didaktikasini qo‘llash mushkul yoki qiyin bo£ladi. Har bir fan ma’ruza, seminar, amaliyot va laboratoriya mashg‘ulotlaridan iborat bo‘lgani uchun albatta ma’ruzada olilgan materiallarni amaliyotda qo‘llashni, ishlab chiqarishga tadbiq etishni bihb olish zarui' bo‘ladi. Ushbu uslubiy ko’rsatma nafaqat axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasda faoliyot olib boruvchilar balki boshqa sohada faoliyot olib boruvchi professor-o ’ qituvchilar uchun ham mo’ljallangan. 4 Ko‘pincha ma’rnza darslarini o‘tayotgan professor-o‘qituvchilar bilan amaliyot yoki laboratoriya mashg‘ulotmi olib borayotgan o‘qituvchilar boshqa-boshqa bo‘lgani uchun darslari farq qilishi mumkinligi sababli talabalarning tushunishlaii past boiadi. Bunga quyidagilar sabab bo‘iishi mumkin: 1. Fan dasturlaridagi xatoliklar, ya’ni ma’ruza darslarida o'tiladigan mavzular amaliyot va laboratoriya mashg‘ulotlarida o‘tiladigan mavzularga tnos tushmasligi mumkin. Albatta ma’ruza darslarining mavzulari zamonaviy yo‘nalishga va kutubxonalarda bor darsliklarga asoslanib 0 % ta’lum muassasa tomonidan tasdiqlangan boiadi. 2. Ma’ruzalarni o‘tuvcbi yoki amaliy/laboratoriya mashg‘ulotlami olib boruvchi yoki laboratoriya ishlarini o‘tkazuvchi o‘qituvchilaming bilimlarini ushbu fan yo‘nal:ishi bo‘yicha pastligi hisoblanadi. Albatta, buning uchun fan y o ‘nalishlari bo‘yicha katta tajribaga ega bo‘lgan professor-o‘qituvchilar bo‘lishi kerak. 3. Professor-o‘qituvchilarning yangi zamonaviy dars berish texnolgiyalarini yaxshi bilmasligi ham sabab bo‘hshi mumkin. 5 |