Nitq mədəniyyətinin əsasları

Kar samitlərin tələffüzü 
Kar samitlər cingiltililəşərək tələffüz olunur:
1) Kar samitdən sonra gələn 
t:
dəf/t/ər, dəs/t/ə, məf/t/il, iş/t/irak, ix/t/iyar, 
tax/t/a, apos/t/rof, qals/t/uk və s. 
2) Söz ortasında qoşa işlənən 
t
samitinin ikincisi: əlbət/t/ə, hət/t/a, Sət/t/ar 
və s. 
3) Kar samitdən sonra gələn 
k:
təş/k/il, əs/k/ər, seç/k/i, kəs/k/in, öt/k/ün 
və s. 
4) Ortasında qoşa k işlənən sözlərdə ikinci 
k:
sək/k/iz, təşək/k/ür, Mək/k/ə 
və s. 
5) f samiti söz ortasında kar samitdən sonra gəldikdə: məxfi – məx/v/i, 
lütfən – lüt/v/ən, lütfkar – lüt/v/kar və s. 
6) Alınma sözlərin bir qismində işlənən 
k
samiti özündən sonra incə sait 
gəldikdə 
ke
kimi (dil ortası, partlayan və kar vəziyyətdə) tələffüz olunur. Məsələn, 
an/k/et, pa/k/et, Qor/k/i, ja/k/et, //k/ino və s. Həmin samitdən sonra qalın sait 
gəldikdə k dilarxası, partlayan və kar vəziyyətdə deyilir. Məsələn, yarmar/k`/a, 
mi/k`/rob və s. Bu qəbildən olan sözlərdə k əvəzinə 
q
və ya 
x
işlətmək (qran 
/kran/, qlub (klub), qanfet (konfet/, traxtor /traktor/, doxtor /doktor/, axtyor 
/aktyor/ kimi) tələffüz qüsuruna yol vermək deməkdir. 

---

155 
7) 
k
samiti ilə bitən sözlərdən sonra samitlə başlanan şəkilçi və ya söz 
gəldikdə həmin səs y samitinin kar qarşılığı ilə (bu səs
x`
işarəsi ilə göstərilir) 
deyilir. Məsələn, inəklər – inəx`lər, inək yağı – inə/x`/ yağı və s. 
8) Ortasında qoşa 
p
samiti işlənən sözlərdə ikinci 
p
cingiltili tələffüz 
edilir. Məsələn, ağap/p/aq, hop/p/anmaq, tap/p/ıltı və s. 
9) 
p
samiti kar samitlə yanaşı gəldikdə cingiltili tələffüz olunur. Məsələn, 
res/b/ublika, eks/b/ort, as/b/irant və s.