Nitrat kislotasini fizik-kimyoviy xususiyatlari va qo‘llanishi

Nitrat kislotasi xususiyatlari ishlab chiqarish asoslari
Reja:


1.Nitrat kislotasini fizik-kimeviy xususiyatlari va qullanilishi.
2.Nitrat kislotasi ishlab chiqarish usullari.
3.Sintetik ammiakdan nitrat kislotasi ishlab chiqarish.


NITRAT KISLOTASINI FIZIK-KIMYOVIY XUSUSIYATLARI VA QO‘LLANISHI.

Nitrat kislotasining kimyoviy formulasi НNO₃ struktura formulasi

О

Н-О-N , molekulyar og‘irligi 63 uglerod birligiga teng. Suvsiz

О

nitrat kislotasi solishtirma og‘irligi 1,52 gғsm³ (288 К) ga teng, rangsiz, havoda tutaydigan suyuqlikdir. U 232 K (-41⁰С) da muzlaydi. (kristallanadi) va 359 K (Q86⁰С) da qaynaydi. Qaynaganda qisman parchalanadi.
4НNO₃ = 2H₂O Q 4NO₂ Q O₂ - 259,7 кж (1)
Ajralib chiayotgan NO₂, kislotada erib uni sariq-qung‘ir rangga bo‘yaydi (yutilgan NO₂ ni miqdoriga qarab). Suv bilan НNO₃ cheklanmagan miqdorda aralashadi va aksincha НNO₃ ni suvdagi kuchsiz eritmasini bug‘latganda, u 68,4% НNO₃ gacha suyuqlanadi va undan oshmaydi. Chunki bu vaqtda qaynash harorati 394,9 K ga teng bo‘lgan aziotropik aralashma (68,4 НNO₃ Қ31,6% Н₂O) ga erishilgan bo‘ladi.
Nitrat kislotasi kuchli oksidlovchidir. Quyuq azot kislotasi platina, rodiy, iridiy, tilladan tashqari barcha metallar bilan tegishli oksidlar paydo qiladi. Agarda bu oksidlar НNO₃ da eriydigan bo‘lsa, shu tegishli metallarni nitratlari paydo qiladi. Kuzsiz temir НNO₃ da temir yaxshi eriydi. Ammo quyuq НNO₃ temir yuzasida yupqa, lekin zich, quyuq kislotada eriydigan parda hosil qiladi va bu parda metallni bundan keyingi yoyilishidan saqlab qoladi. Laboratoriyalarda zichligi 1,4 gғsm³ bo‘lgan 65% НNO₃, sanoatda esa ikki xil navli НNO₃ ishlatiladi: 50-60% НNO₃ va quyuqlashgan 96-98% li НNO₃ nitrat kislotasi asosan mineral o‘g‘itlar nitrat tuzlar, portlovchi moddalar, bo‘yoqlar va boshqa moddalar olishda ishlatiladi.