Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti maxmutazimova yulduz raxmatovna

Tanqidiy savodxonlik 
- bu matnni va ommaviy axborot 
vositalarini kontekst, istiqbol va mumkin bo'lgan tarafkashliklami 
hisobga olgan holda asosiy xabarlami aniqlash uchun faol tahlil 
qilish qobiliyatidir.
Kompyuter 
savodxonligi 
bu 
asosiy 
yoki 
yanada 
takomillashtirilgan vazifalami bajarish uchun kompyuterlardan va 
boshqa raqamli qurilmalardan samarali foydalanish qobiliyatidir.
Mualliflik savodxonligi - bu mualliflik huquqi, egalik qilish, 
foydalanish va boshqa huquqlar to'g'risida bilimga ega bo'lgan ijodiy 
natijalami boshqarish va boshqalaming ishidan to'g'ri foydalanish 
qobiliyati.
M a'lum ot savodxonligi bu ma'lumotlami to'plash, talqin qilish 
va tahlil qilish, ushbu tahlildan tushunchalar va ma'lumotlami 
etkazish qobiliyatidir. Kundalik hayotda tobora muhim ahamiyat 
kasb etayotgan ish beruvchilaming 80% dan ortig'i m a'lum otlar 
savodxonligini xodimlar uchun asosiy m a'lum ot deb ta'kidlashadi.
Raqamli savodxonlik 
- bu raqamli ma'lumotlami boshqarish va 
ular bilan o'zaro aloqada bo'lish, onlayn amaliyotda ishtirok etish va 
raqamli 
ishlami 
boshlash 
uchun texnologiyadan 
foydalanish 
qobiliyatidir.
57

---

Media savodxonlik - bu har xil turdagi ommaviy axborot 
vositalarini topish, tanqidiy baholash, ular bilan muloqot qilish va 
ulardan samarali foydalanish qobiliyatidir.
Vizual savodxonlik 
- bu statik yoki harakatlanuvchi tasvirlar, 
grafikalar, ramzlar, diagrammalar, xaritalar kabi vizual ma'lumotlar- 
ning ma'nosini izohlash va ma'noga ega bo'lishdir.Veb-savodxonlik - 
bu butun dunyo bo'ylab veb-saytlarda harakat qilish, o'zaro ta'sir 
o'tkazish va Intemetda rivojlanish qobiliyati, shu bilan birga onlayn 
mavjudlik, shaxsiy hayot va xavfni boshqarish.
Intemetning tatbiq etilishi insoniyat hayotida katta o'zgarishlarga 
sabab bo'ldi. Dunyo aholisining soni hozir yetti milliarddan oshgan 
bo'lsa, shundan uch milliarddan ziyodi internet tarmog'iga ulangan. 
2014-yilgi statistikaga ko'ra, O'zbekistonda ham aholining 40 foizdan 
ortig'i intemetdan foydalanadi va bu raqam yildan yilga o'sib 
bormoqda. Shunday ekan, intemetning foyda va salbiy tomonlari 
haqida batafsilroq ma'lumot olishga ehtiyoj bor. Ayniqsa, o'zbek tilida 
bu mavzuda manbalar juda kam. Intemetning kashf etilishi insoniyat 
hayotida katta o'zgarishlarga sabab bo'ldi.
Dunyo aholisining soni hozir yetti milliarddan oshgan bo'lsa, 
shundan uch milliarddan ziyodi internet tarmog'iga ulangan. 2014-yilgi 
statistikaga ko'ra, O'zbekistonda ham aholining 40 foizdan ortig'i 
intemetdan foydalanadi va bu raqam yildan yilga o'sib bormoqda. 
Shunday ekan, intemetning foyda va salbiy tomonlari haqida 
batafsilroq ma'lumot olishga ehtiyoj bor. Ayniqsa, o'zbek tilida bu 
mavzuda manbalar juda kam.