FSMU texnologiyasi
Ushbu texnologiya munozarali masalalarni hal etishda hamda o’qқuv jarayonini bahs munozarali o’tkazishda qo’llaniladi, chunki bu texnologiya talabalarni o’z fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash va o’z fikrini boshqalarga o’tkazishga, ochiq holda bahslashishga hamda shu bilan birga bahslashish madaniyatinio’ўrgatadi. Tinglovchilarga tarqatilgan oddiy qog’ozga o’z fikrlarini aniқ va qisqa holatda ifoda etib, tasdiqlovchi dalillar yoki inkor etuvchi fikrlarni bayon etishga yordam beradi.
F – fikringizni bayon eting
S – fikringiz bayoniga sabab ko’rsating
M – ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
U – fikringizni umumlashtiring
JADVALNI TO‘LDIRING
1-guruh
Savol
|
Partiyatlar tizimi haqida nimalarni bilasiz?
|
(F) Fikringizni bayon eting
|
|
(S) Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating
|
|
(M) Ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
|
|
(U) Fikringizni umumlashtiring.
|
|
2-guruh
Savol
|
Partiyatlarning g‘oyaviy tarbiyaviy ahamiyati haqidagi fikrlarni bayon qiling.
|
(F) Fikringizni bayon eting
|
|
(S) Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating
|
|
(M) Ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
|
|
(U) Fikringizni umumlashtiring.
|
|
Insert jadvalining tuzilishi va uni to’ldirish qoidasi bilan tanishadilar.
O’qish jarayonida olingan mahlumotlarni individual holda sistemalashtiradilar;
Matnda soyilgan belgilar asosida jadval ustunlarini to’ldiradilar;
V-…. Haqidagi bilimlarga javob beradilar;
«-»-…. Haqqidagi bilimlarga qarama-qarshi;
«+»-…. Yangi mahlumotlar
«?»- tushunarsiz (aniqlashtirish, to’ldirishni talab qiladi)
Insert jadvali:
Ma’lumotlarni sistemalashtirishni (mustaqil o’qish, ma’ruza eshitish jarayonida olingan), uni tasdiqlash, aniqlashtirish yoki rad etish, qabul qilinayotgan ma’lumotning tushunarligini nazorat qilish, avval egallangan ma’lumotni yangisi bilan bog’lash qobiliyatlarini shakllantirishni ta’minlaydi.
Olingan natijalar tahlili
Tajriba-sinov ishlari 2012-2013 o‘quv yillari mobaynida amalga oshirildi. Tadqiqotning asosiy tajriba-sinov ishlari Olmaliq shahar 3-sonli akademik litseyning 10-05 va 10-01 guruh o‘quvchilari bilan tadqiqot ishlari olib borildi. Tadqiqot ishlarini olib borishda 10-05 va 10-01 guruhlar mos ravishda tajriba va nazorat guruhlariga ajratildi. Bulardan 10-05 guruh nazorat guruhiga , 10-01 guruh tajriba guruhiga ajratildi. Shundan 30 ta o‘quvchi nazorat guruhiga, 30 ta o‘quvchi tajriba guruhiga jalb qilindi.
-
Tajriba-sinov va nazorat maydonlari tarkibi.
№
|
Kollej
|
Tajriba guruhi
|
O‘quvchilar soni
|
Nazorat guruhi
|
O‘quvchilar soni
|
O‘quvchilarning umumiy soni
|
1
|
|
10-05
|
30
|
10- 01
|
30
|
60
|
Tajriba guruhlarida dars biz taklif etayotgan ‘edagogik texnologiyalarni qo‘llash, rivojlantirish yo‘llari asosida nazorat guruhiga esa an’anaviy uslubda amalga oshiriladi.
Tajriba sinov guruhi 10-05 - guruhida yuqorida keltirilgan noan’anaviy usullar: guruhlar bilan ishlash, FSMU, Insert, Klaster va BLUM taksonomiyasi shaklida dars tashkil etildi. Bu esa ta’lim samaradorligini oshirishga sabab bo‘ldi. Buning isboti sifatida tajriba guruh a’zolarining DTS asosida bilim, ko‘nikma va malakalari monitoringi aniqlandi.
Tajriba guruh a’zolarining DTS talablari asosida bilim, ko‘nikma va malakalari manitoring natijalari.
2012-2013 o‘quv yili.
Tajriba guruhi
|
№
|
Guruh-lar
|
O‘quv-chilar soni
|
100 %
|
86 – 100 %
|
71 – 85 %
|
55 – 70 %
|
0 – 54 %
|
O‘rtacha
|
Sifat ko‘rsatkichi
|
1
|
10-05
|
30
|
|
14
|
11
|
5
|
-
|
78 %
|
83 %
|
|
|
|
|
47 %
|
37 %
|
16 %
|
|
|
|
Yuqorida jadvalni tahlil qiladigan bo‘lsak 10-05 guruhida 30 ta o‘quvchi bo‘lib, 100 % o‘zlashtirish ko‘rsatkichiga ega o‘quvchilar mavjud emas. 86 -100 % ko‘rsatkichga ega o‘quvchilar soni 14 tani tashkil etadi. 71 – 85 % ko‘rsatkichga ega o‘quvchilar soni 11 ta, 55 -70 % ko‘rsatkichli o‘quvchilar soni 5 tani tashkil etadi. Shunda ularning umumiy o‘rtacha monitoring darajasi 78 % tashkil qiladi.
Nazorat guruhi a’zolarining DTS talablari asosida bilim, ko‘nikma va malakalari manitoring natijalari.
2012-2013 o‘quv yili.
Nazorat guruhi
|
№
|
Guruh-lar
|
O‘quv-chilar soni
|
100 %
|
86 – 100 %
|
71 – 85 %
|
55 – 70 %
|
0 – 54 %
|
O‘rtacha
|
Sifat ko‘rsatkichi
|
|
10-01
|
30
|
|
9
|
11
|
10
|
-
|
72 %
|
67 %
|
|
|
|
|
30 %
|
37 %
|
34 %
|
|
|
|
Yuqorida jadvalni tahlil qiladigan bo‘lsak 10-01 guruhda 30 ta o‘quvchi bo‘lib, 100 % o‘zlashtirish ko‘rsatkichiga ega o‘quvchilar mavjud emas. 86 -100 % ko‘rsatkichga ega o‘quvchilar soni 9 tani tashkil etadi. 71 – 85 % ko‘rsatkichga ega o‘quvchilar soni 11 ta, 55 -70 % ko‘rsatkichli o‘quvchilar soni 10 tani tashkil etadi. SHunda ularning umumiy o‘rtacha monitoring darajasi 72 % tashkil qiladi.
Uchinchi bob bo‘yicha xulosalar
Tajriba-sinov ishlarini tashkil qilishda Olmaliq shahar 3-sonli akademik litseyning dars mashg‘uloti o‘tkazildi.
Nazorat va tajriba-sinov guruhlarida erishilgan natijalar muntazam tahlil etildi va bir-biriga qiyoslanib, xulosa chiqarildi. Zarur bo‘lgan hollarda bu jarayonda bevosita ishtirok etuvchi o‘qituvchilar va ekspertlar tomonidan bildirgan fikr-mulohazalar atroflicha muhokama etildi.
XULOSA
Hozirgi davrda fuqorolik jamiyatini shakllantirish, huquqiy davlat qurish vazifalari siyosiy partiyalarlar faoliyatini takomillashtirishni kun tartibiga qo‘ymoqda. Mamlakatimizda mustaqillikdan so‘ng “Kuchli davlatdan –kuchli fuqorolik jamiyati” sari odimlar ekan, albatta bu jarayonda fuqorolik jamiyati institutlaridan biri bo‘lgan siyosiy partiyalar roli va ahamiyatini oshirish zaruratga aylanadi. Ana shu zaruratni anglagan holda so‘ngi yillarda mamlakatimizda rivojlangan mamlakatlar tajribasidan kelib chiqib, siyosiy partiyalarga doir milliy qonuniligimiz takomillashtirildi. Buning natijasida “siyosiy partiyalarning mamlakatimiz oliy qonunchilik organi, joylardagi xokimiyat vakillik organlari faoliyatidagi roli va ta’siri sezilarli darajada oshdi.”1
Qonunlar inson va uning manfaatlariga hizmat qilishi va jamiyatimiz hayoti kundan –kunga tezlik bilan o‘zgarib borishi barcha soxalardagi qonunlarni zamon makon qoidalariga mos ravishda takomillashib borishini talab qiladi. Respublikamizdagi siyosiy partiyalarning bugungi kundagi faoliyatini tahlil etib, ularga doir bir qator normalarni taxrir etish zaruratini tug‘diradi.
Siyosiy partiyalarning saylovlardagi, respublikamiz hayotidagi turli ma’naviy-ma’rifiy tadbirlardagi ishtirokini yanada kuchaytirishga doir takliflar.
Birinchidan, O‘zbekiston Respublikasi “Oliy Majlisiga saylov to‘g‘risida”gi qonunning 21-moddasida saylovlarda siyosiy partiyalar tomonidan Markaziy saylov komisiyasiga taqdim etiladigan xujjatlar ro‘yxatiga qo‘shimcha ravishda, deputatlikka nomzodlarning moddiy xolati, ma’naviy-ma’rifiy sohadagi faoliyati bo‘yicha ma’lumotlarni kiritish lozim.
Ikkinchidan, Respublikamizdagi mavjud siyosiy partiyalarning a’zolari soni qonunchilikda belgilangan miqdordan ancha yuqori darajaga etganligini inobatga olgan xolda, siyosiy partiyalar partiya a’zolari bilan doimiy aloqani saqlashni va ularning siyosiy faolligini ko‘zlagan xolda o‘z ustavlariga “partiya a’zosining bir yil davomida boshlang‘ich tashkilotlar tomonidan o‘tkaziladigan biror-bir partiyaviy tadbirlarga qatnashmasligi uning partiyadan chiqarilishiga asos bo‘ladi” shaklidagi qoidani kiritish lozim. Shunda partiyalar a’zolarining son jixatidan o‘sishiga emas balki sifat jixatidan o‘sishiga olib keladi.
Uchinchidan, siyosiy partiyalarning OAV dagi faoliyatini oshirish lozim. Bu ayniqsa internet tarmoqlaridagi saytlarini takomillashtirish, saylovoldi saytlar yaratish masalalarida qo‘proq mehnatni talab etadi.
To‘rtinchidan, Respublikamizdagi siyosiy partiyalarning moddiy imkoniyatlarini oshirilishi zamirida xar bir partiya qoshida o‘z tarafdorlari muommolarini o‘rganib borishi va ushbu masalani umumdavlat manfaati yuzasidan hal etishni taxlil qilishi uchun sotsiologik tadqiqod markazlarini ochish lozim deb xisoblayman.
Mustaqillikdan so‘ng Respublikamizda siyosiy partiyalar faoliyatini rivojlantirish uchun qonunchiligimizga kiritilayotgan xar bir o‘zgartirishlar, partiyalarning jamiyat hayotida muxim rol o‘ynashi va erkin faoliyat yuritishini ko‘zlab amalga oshirilmoqda. Zero, O‘zbekistonda huquqiy demakratik davlat qurilishi jarayonida
Ilovalar
Ilova №1
“Fuqorolik jamiyatida siyosiy partiyalarning o‘rni” mavzusidagi sotsiologik tadqiqod savollari.
-
Davlatimizning ijtimoiy-siyosiy xayoti bilan qiziqasizmi (jumladan, davlatni boshqarish masalalari, ichki va tashki siyosat, siyosiy partiyalar faoliyati va xokazolarga.)
-
Mamlakatimizda bulayotgan ijtimoiy-siyosiy jarayonlarga kizikish bilan qarayman (bevosita ishtirok etaman), siyosat bilan boglik vokealar rivojini muntazam kuzatib boraman
-
Ijtimoiy-siyosiy jarayonlarni vakti-vakti bilan kuzatib boraman, muntazam emas
-
Ijtimoiy-siyosiy xayotni kuzatmayman, bunga mening vaktim yuk.
2. Mamlakat ijtimoiy-siyosiy xayotiga kizikishingizning sababi nimada?
-
Hozirgi zamonda xar bir fukaro sodir bulayotgan vokea-xodisalardan xabardor bo‘lishi kerak
-
Bunga kasbim va xizmat vazifam takozo etadi
-
Javob berishim kiyin
3.O‘zingizni ijtimoiy-siyosiy jixatdan faol fukaro deb xisoblaysizmi?
-
xa 3. yuk
-
malum darajada 4. javob berishim kiyin
4. Davlatimizning ichki siyosiy xayoti, asosiy siyosiy instit utlari (Oliy Majlis, Siyosiy partiyalar va b.) faoliyatidan xabardorlik darajangizni kanday baxolaysiz?
-
To‘lik va batafsil ma’lumotga egaman
-
fakat kasbim va ish faoliyatimda kerak buladigan ma’lumotlarga egaman
-
kisman, fakdt ayrim ma’lumotlargagiga egaman
-
xech kanday ma’lumotga ega emasman
-
javob berishim kiyin
5.O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan siyosiy partiyalarning dasturiy maksadlari vazifalarida sezilarli farkni ko‘rasizmi?
1. xa 2. yuk
3. javob berishim kiyin
-
Hozirgi vaqtda O‘zbekistonda faoliyat olib borayotgan biror bir siyosiy partiyaga xayrixoxligingiz bormi?
-
ha 2. yo‘q
3.xayrixoxlik iqtisodiy foydali bo‘lsa xa.
4. Siyosiy partiyalarga xali xam rasmiyatchilik sifatida qarayman.
7.O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan siyosiy partiyalar xakida kanday birlamchi ma’lumotga egasiz?
Siyosiy partiya (SP) nomi I
|
SP
Elektorati
|
SP
a’zolari soni
(taxm)
|
O‘zR OM QP dagi SP fraksiyasi deputatlari soni
|
SP
etakchisi F.I.SH.
|
SP axborot nashrining nomi (gazeta, jurnal,sayt) internet SA
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8.Siyosiy partiyalar faoliyatini tartibga soluvchi qaysi qonunlar bilan tanishgansiz?
1. “Davlat boshqaruvini yangilash va yanada demakratlashtirish hamda mamlakatni modernizatsiya qilishda siyosiy partiyalarning rolini kuchaytirish to‘g‘risida”gi Konstitutsiyaviy qonun
2. “Siyosiy partiyalar to‘g‘risida”gi qonun
3. “Siyosiy partiyalarni moliyalashtirish to‘g‘risida”gi,
4. partiyalar faoliyatini tartibga soluvchi qonunlarni o‘qimaganman.
9. Mamlakatimiz partiyalari o‘z tarafdorlari manfaatlarini qay darajada ifodalamoqdalar?
1. Partiyalar o‘z tarafdorlari manfaatlarini qabul qilinayotgan qonunlarlarda ifodalaydilar
2. Partiyalari o‘z tarafdorlari manfaatlarini ma’lum bir qismini bajara oladilar xols
3. Partiyalari o‘z tarafdorlari manfaatlarini faqatgini davlat organlarining maxsus dasturlari va topshiriqlari doirasida ifodalaydilar xolos
4. Ular bunday darajaga hali erishgani yo‘q.
10. Siyosiy partiyalar Yoshlar qanoti guruxlari faoliyatini qanday baxolaysiz?
1. Yoshlar qanoti guruxlari faoliyati kengayib bormoqda
2. Yoshlar qanoti guruxlari faoliyati Kamolot YOIH faoliyatidan farqi yo‘q
3. Yoshlar qanoti guruxlari rasmiyatchilik uchun tuzilgan
4. Yoshlar qanoti to‘g‘risida eshitmaganman
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1.Rahbariy adabiyotlar
1. Karimov I.A. O‘zbekiston: Milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. T.1.-Toshkent: O‘zbekiston; 1996.
2. Karimov I.A. YAngicha fikrlash va ishlash – davr talabi.T.4. Toshkent: O‘zbekiston; 1996.
3. Karimov I.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon xayot –pirovard maqsadimiz. T.8. Toshkent: O‘zbekiston; 2000.
4. Karimov I.A. O‘zbek xalqi hech qachon, hech kimga qaram bo‘lmaydi. T.13. Toshkent: O‘zbekiston; 2005.
5. Karimov I.A. Inson, uning huquq va erkinliklari –oliy qadriyat. T.14. Toshkent: O‘zbekiston; 2005.
6. Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat- yengilmas kuch. Toshkent: Ma’naviyat; 2008.
7. Karimov I.A. Eng asosiy mezon – hayot haqiqatini aks ettirishyu. T.: O‘zbekiston, 2009.
8. Karimov I.A. Asosiy vazifamiz–Vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz faravonligini yanada yuksaltirishdir. Toshkent: “O‘zbekiston ”, 2010.
2. Qonun va qonun osti xujjatlari
1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. –T .: O‘zbekiston, 2008. 40 b.
2. O‘zbekiston Respublikasi “Siyosiy partiyalar to‘g‘risida” gi Qonuni. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis axborotnomasi -1997. 2-son, 36 modda.
3. O‘zbekiston Respublikasi “Jamoat birlashmalari to‘g‘risida”gi Qonuni. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi axborotnomasi. 1991-4-son. 76 modda
4. O‘zbekiston Respublikasi “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi to‘g‘risidagi” Konstitutsiyaviy qonuni. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis axborotnomasi. 2002 12-son, 215 modda.
5. O‘zbekiston Respublikasi “Xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlariga saylov to‘g‘risida”gi qonuni.2003. 9-10 son 134 modda
6. O‘zbekiston Respublikasi “Oliy Majlis Qonunchilik palatasi Reglamenti to‘g‘risida”gi Qonun. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis axborotnomasi 2003, 9-10 son, 136 modda
7. O‘zbekiston Respublikasi “Siyosiy partiyalarni moliyalashtirish to‘g‘risida”gi Qonuni. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis axborotnomasi 2004. 5-son, 86-modda
8. Qoraqolpg‘iston Respublikasi Konstitutsiya. O‘n ikkinchi chaqiriq Qoroqolpg‘iston Respublikasi Oliy Kengashining o‘n ikkinchi sessiyasida 1993 yil 9aprelda qabul qilingan.
3. Maxsus adabiyotlar.
1. Axmedov D.Q. Xorijiy mamlakatlarda siyosiy partiyalar va partiyaviy tizim. T: TDYUI, 2004.
2. Abbosxo‘jaev S.A. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi faoliyatini tashkil etish: yurid.fan.nom. dis. ...-Toshkent, 2007.
3. I.Bekov, K.Hamidova. Saylov va siyosiy partiyalar.Toshkent: 2009.
4. I.Bekov “Oliy Majlis Qonunchilik palatasini faoliyatida siyosiy partiyalarning huquqiy asoslari .yu.f.n. dis..
5. Bekov I.R. Siyosiy partiyalar va jamiyatni demakratlashtirish.T .: Inson huquqlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Milliy Markazi., 2009.
6.Davlat xokimiyati vakillik organlari. Darslik. Mualliflar jamoasi. T, TDYUI
7. Xalilov E.X. O‘zbekiston Respublikasining Qonun chiqaruvchi oliy organi: soxta vakillikdan haqiqiy parlamentarizmga qadar. T.O‘zbekiston, 2001
8. Xalilov E.X. Saylov to‘g‘risidagi O‘zbekiston qonunlarining qaror topishi va rivojlanishi T.,O‘zbekiston ,1999 y.
9.Siyosiy partiyalar va jamiyatni demakratlashtirish T.:TDYUI nashriyoti, 2009.
10. Qirg‘izboev M. Fuqorolik jamiyati: Siyosiy partiyalar, mafkuralar madaniyatlar. T. SHarq 1998 y.
11. M.Qirg‘izboev. Uzbekiston na puti grajdanskomu obshestvu.O‘zbekiston fuqorolik jamiyati sari. Sbornik statey. Otyured.: R.Alimov.- T.: SHarq. 2003.
12. Xusanov O.T. Davlat boshqaruvini yangilash va yanada demakratlashtirish hamda mamlakatni modernizatsmya qilishda siyosiy partiyalarning rolini kuchaytirish to‘g‘risidagi Konstitutsiyaviy qonunga O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga kiritilgan tuzatishlarga sharxlar. -T,Adolat, 2007y.
13. Yudin Yu.A.Politicheskie partii i pravo v sovremennom gosudarsve.
M.:INFRA-M, 1998.
14. Yudin Yu. Finonsirovanie politicheskix partiy v zarubejnix stranax. (Pravovaya reglamentatsiya) M.: Gosudarstvo i pravo, 1996, № 6.
15. Lapaeva V.V. Pravo i mnogopartiynost sovremennoy Rossii.-M.: Norma, 1999
16. Dyuverji M. Politicheskie partii.-M.: Akademicheskiy Proekt, 2005.
17. Chirkin V.E.Pravovae polojenie politicheskix partiy:rossieskiy i zarubejniy opit.Jurnal rossieskogo pravo.-M., 1999 -№ 3-4.
18. Germaniyaning siyosiy partiyalar to‘g‘risida”gi Qonuni.T., Ma’ul muqarrirlar A.Saidov, Raydrad Krumm Inson huquqlari bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Milliy markazi.2007.
19. Saidov A.X. O‘zbekiston saylov tizimida fuqorolarning tashabbuskor guruhlari. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy saylov komisyasi axborotnomasi.T.: 2004.№ 4.
21. O‘zbekiston XDP ning Nizomi va Dasturi, 1992
22. O‘zbekiston yuridik ensiklopediyasi. Mas’ul muxarrir N.To‘ychiev.-T.: Adolat, 2009.
23. X.Yunusov. O‘zbekiston demakratik islohotlar: tadrij va takomil.: Demakratlashtirish va inson huquqlari.; 2007.№ 3
24. Nodira Rasulova. Siyosiy partiyalarning yoshlar qanotlari.//Ijtimoiy fikr.Inson huquqlari. 2008№ 4.
25. O‘zbekiston Respublikasi Parlamet huquqi. O‘quv qo‘llanma. Masul muh.prof.To‘laganov A.T. T.: TDYUI. – 2006.
26. Tadbirkorlar va Ishbilarmonlar harakati O‘zbekiston Liberal demakratik partiyasi Dasturi. Toshkent 2008.
Dostları ilə paylaş: |