Nokta (. ) 1-Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur. Ör

Nokta ( . )

1-Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur.

Ör:Bu konuyu mutlaka öğrenmeliyim.
2-Kısaltmalarda kullanılır.

Ör: Dr. (Doktor) Cad. (Cadde)

Not: Eğer kısaltma birden çok sözcüğün kısaltması olacaksa, her sözcüğün ilk harfi alınır ve aralara nokta konulmaz. (T.C. hariç)

Ör: TBMM TDK MEB
3-Rakamla yazılan tarihlerin arasına konur.

Ör: 15.05.1984’te doğdu.
4-Sıra bildirmek için kullanılır.

Ör: Dershanede 5. olduğunu söyledi.
5-Saat ve dakikaların yazımında kullanılır.

Ör: Bugün 15.30’da geliyorlarmış.
6-Matematikte çarpı işareti olarak kullanılır.

Ör: Öğretmen bize 15.4 = 60 işlemini sordu.

Virgül ( , )

1-Birbirine benzeyen, aynı görevli sözcüklerin arasına konur.

Ör: Kitaplarını, kalemlerini, defterlerini aldı.
2-Anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.

Ör: Yaşlı, ağaca yaslandı. Yaşlı ağaca yaslandı.
3-Arasözlerin başına ve sonuna konur.

Ör: Bu yazarı, Ömer Seyfettin’i, çok seviyorum.
4-İçinde başka virgül olmayan sıralı cümlelerin ayrılmasında kullanılır. Eğer başka bir virgül daha varsa, cümleleri ayırmak için ( ; ) kullanılır.

Ör: Eve geldim, yemek yedim.
5-Cümle içindeki ünlem sözcüğünden sonra kullanılır.

Ör: Eyvah, buna izin yok!
6-Seslenme bildiren sözcüklerden ve mektuplardaki hitaplardan sonra kullanılır.

Ör: Arkadaşlar, beni dinleyin. Sevgili Ali,

7-Özne yüklemden çok uzakta kalmışsa kullanılır.

Ör: Kitap, yaşamın tüm renklerini içinde barındıran güzellikte bir arkadaş gibi, bizi huzurla doldurdu.

8-Sayıların ondalık kısımlarında kullanılır.

Ör: ( 5,86 )
Noktalı Virgül ( ; )

1-“ama,fakat,oysa,çünkü…” gibi bağlaçlardan hemen önce kullanılır.

Ör: Eve geldim; ama kimse yoktu.
2-İçinde virgül bulunan birleşik cümleleri ayırmak için kullanılır.

Ör: Öğretmen, elindeki defteri açtı ; isimleri okudu.
3-Virgülle ayrılmış gurupları ayırmak için kullanılır.

Ör: Meyvelerden muz, kiraz, üzümü; sebzelerden havuç, pırasa, lahanayı seviyorum.
4-Öznenin karıştığı durumlarda kullanılır.

Ör: Küçük, eski bir eve girdi.


İki Nokta ( : )

1-Bir cümlede açıklama yapılacaksa kullanılır.

Ör: Bizi seven ki kişi vardı: annemiz, babamız.
2-Tanımlama ve açıklamada kullanılır.

Ör: İsim: Evrendeki varlıkların adıdır.
3-Konuşma metinlerinde kullanılır.

Ör: Ahmet: “Ne zaman geldiniz?” dedi.
Not: İki noktadan sonra bir cümle geliyorsa büyük harfle başlar; örnek geliyorsa küçük harfle başlar.

Üç Nokta ( … )
1-Benzer örneklerin devam edebileceğini göstermek için kullanılır.

Ör: Bahçede elma, armut, kiraz… ağaçları vardı.
2-Tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılır.

Ör: Bir de eve geldim ki…
3-Söylenmek istenmeyen yerlerde kullanılır.

Ör: Bu suçu … işlemiş olmalı.
4-Bir alıntının alınmayan yerlerini göstermek için kullanılır.

Ör: Hoca : “ …. bu çok kötü bir davranış !” dedi.
Ünlem ( ! )
1-Korku, heyecan, sevinç… cümlelerinin sonuna

Ör: Hey! Eyvah! Abooo!
2-İnanılmayan sözlerde

Ör: Ne kadar da nazik ( ! ) bir adamsın sen.

Not: Ünlem bildiren sözcük cümlenin bir parçasıysa ve sonunda değilse bu sözcükten sonra virgül konur, cümle sonuna ünlem konur.

Ör: Hey, bana baksana sen !


Kısa Çizgi ( - )
1-“ve, ile” gibi sözcüklerin yerine kullanılır.

Ör: Bu savaş 1945-1946 yılları arasında oldu.
2-Kağıda sığmayan sözcükleri ayırmada kullanılır. Kağıt sonuna tek harf bırakılmaz. Sığmayan kısım kesme işaretine denk geliyorsa, ayrıca kısa çizgi konmaz.
3-Ek ve kök ayırmada kullanılır.

Ör: Ev-ler-i-miz

4-Osmanlıca tamlamalarda kullanılır. Ör: Fecr-i Ati


KESME İŞARETİ ( ’ )
1-Özel isimlere gelen çekim eklerini ayırmada kullanılır.

Ör: Ahmet’in arabası
Not: Özel isimlere gelen yapım ekleri ayrılmaz. Yapım eklerinden sonra gelen çekim ekleri de ayrılmaz.

Ör: Türkçe Afşinli

2-Sayılara ve kısaltmalara gelen eklerde

Ör: 14.45’te THY’nin
Not: Kısaltmalara gelen ek, kısaltmanın okunuşuna uyar.

Soru İşareti ( ? )
1-Gerçekten soru sorsa da, sormasa da, soru soran tüm cümlelerin sonuna konur.

Ör: Yemek yedin mi ? İnsan annesini sevmez mi?
2-Bir sözcüğün tam tersi anlamında kullanılır.

Ör: Burada en akıllı ( ? ) insan Ali’dir.
3-Kesin olmayan tarihlerde

Ör: Yunus Emre (1298 - ? ) büyük bir şairdir.

Tırnak İşareti (“ ”)
1-Başkasına ait sözleri belirtmede

Ör: Ahmet : “Eve yarın geleceğim.” dedi.
2-Cümlede özellikle vurgulanmak istenen yerlerde kullanılır.

Ör: Bu sınıfta herkes “yaramazlık” yapıyor.
3-Alıntılarda kullanılır.

Ör: Yunus Emre’nin “ Bana seni gerek, seni” dizesi var.

Parantez / Ayraç ( )
1-Bir sözcüğün eş anlamlısı verilirse kullanılır.

Ör: Bu öğrenci (talebe) çok yaramaz.
2-Açıklamalarda kullanılır.

Ör: İki ülke ( Türkiye ve Yunanistan) anlaştılar.
3-Cümle içinde verilen tarih aralıklarında, yabancı sözcüklerin okunuşunda, tiyatro metinlerindeki hareketleri anlatan bölümlerde kullanılır.

Ör: Yunus Emre (1299-1345) büyük bir şairdir.

Bacon (Beykın) ünlü bir düşünürdür.

Adam ( gülerek ) : Gel yemek yiyelim.