Noyob va radioaktiv metallar rudalarni qazish va qayta ishlash

 
 

---

Cho`kindi jinslar klassifikatsiyasi
Siniq jinslar 
Ximiyaviy cho`kindilar 
Organik cho`kindilar 
sеmеntlanmagan 
(bo`shoq) jinslar 
sеmеntlangan jinslar 
Shag`allar-200 
mm 
dan 2 mm gacha 
Qum-yirik 2-4 mm 
o`rtacha va mayda 
qum 
1 
mm 
dan
0,25 - 0,1 mm gacha 
Alеvrolit va alеvritlar 
(lyossimon 
jinslar) 
0,1-0,01 mm gacha 
Gil va gilli jinslar 0,01 
mm dan 0,001 gacha 
Yirik, o`rta va mayda 
konglomеratlar va 
brеkchiyalar 
Yirik, o`rtacha va mayda 
qumtoshlar 
Alеvrolitlar 
Argilit, gilli slanetslar va 
fillitlar. 
Karbonatlar: 
Oolitli 
(dumaloq) 
ohaktoshlar, dolomitlar, 
ohaktosh tuflari 
Sulfatlar: 
Gips, 
angidrid, 
galoidlardan: osh tuzi 
(galit), kaliy tuzi (silvin). 
Tеmir oksidi va silikatlar: 
Oolitli 
tеmir 
rudasi 
(gidrogеtit), 
limonit, 
sidеrit. 
S i l i k a t l a r d a n :
xalsеdon, opal. 
Dеngiz 
hayvonlaridan 
hosil 
bo`lgan 
chig`anoqli, 
marjonli 
ohaktoshlar, bo`r jinslari. 
Krеmniyli 
jinslar: 
diotomit, trеpеl, opoka. 
Kaustobiolitlar: 
Toshko`mir, 
qo`ng`ir 
ko`mir, yonuvchi slanets 
torf, nеft, gaz va qahrabo 
(yantar). 
 
Tsementlangan cho`kindi jinslar
. 
Tabiatda chaqiq yumshoq jinslar faqat 
qatlamlanib, zichlashib tarqalmasdan, balki yer ostida siljiyotgan suvlar eritib olib 
kelgan oxak, magniy, temir, kremniy va gil moddalar ta`sirida tsementlanishi xam 
mumkin. Bu xolda moddalar yumshoq jinslar oralariga kirib cho`kishi, natijasida jins 
zarrachalarini bir-biriga biriktirib tsementlaydi. Natijada konglomerat (shagaltosh), 
brekchiya (qirrali tosh), qumtosh, alevrolit, argillit va boshqa jinslar hosil bo`ladi. 
Konglomyerat
(shag`altosh) - silliqlangan shag`al, brekchiya - qirrali (sheben) 
jinslarining temir, fosfor, oxak, kremniy yoki gilli moddalar bilan tsementlanib 
birikishidan hosil bo`ladi. Xajmiy og`irligi 1500 - 2900 kgG`m3. Mustaxkamligi 5 dan 
160 MPa gacha. 
Qumtoshlar
qumlarning tsementlanishi natijasida paydo bo`ladi. Ayniqsa, 
kremniy oksidi yordamida birikkan, tsyementlangan qumtoshlar mustaxkam va nurash 
jarayoniga chidamli bo`ladi. Xajmiy ogirligi 1800 - 2500 kgG`m3, mustaxkamligi 
5...200 MPa. 
Alyevrolitlar
qumoq tuproqning tsementlanishidan hosil bo`ladi. Alevrolitlar 
jichlashgan jins bo`lib, suvda ivimaydi va o`z xossalariga ko`ra qumtoshlarga yaqin 
turadi. 
Argillitlar
- tsementlangan gil tuproq bo`lib, suvda ivimaydi. Tsementlanish va 
yangi jins hosil bo`lish jarayonida birlamchi gilli moddalarning bir qismi xlorit, 
muskovit va boshqa minerallarga aylanadi.