Noyob va radioaktiv metallar rudalarni qazish va qayta ishlash

`
ladi.
 
Deltalar
.
Daryolarning tashib keltirgan terrigen materiallar eroziya bazisi 
hisoblangan dengiz yoki ko`llarga quyilish joyida cho`kmaga o`tishi tufayli 
grekcha Δ (delta) harfiga o`xshash shakldagi yotqiziqlar vujudga keladi. 
Daryolar deltasi ular keltirgan cho`kindilar hisobiga dengiz maydonining 
anchagina qismini egallab, kengayib boradi. Masalan, Volga daryosining deltasi 
19000 km
2
, Lena daryosiniki 29500 km
2
, Amudaryoniki 9000 km
2
.
Erusti deltasi suvosti deltasiga (avandelta), u esa o`z navbatida suv 
havzasining ichkarisiga qarab cho`kindi to`planish faqat muallaq zarralar 
hisobiga sodir bo`ladigan prodeltaga almashinadi.
Agar eroziya bazisi ko`tarilsa, eroziya ishi sustlashadi va cho`kindi 
materiallar cho`kmaga o`tadi. 
Estuariylar
. 
Daryo vodiysi bo`ylab ancha masofaga kirib boruvchi havza 
qo`ltig`i estuariy deyiladi. Uning hosil bo`lish sabablari turlicha. Estuariylar 
dengiz sathining ko`tarilishi yoki daryo quyulish qismining cho`kishi orqali 
vujudga kelishi mumkin. Keyingi holda daryolarning havzaga quyulish 
qismidagi sohillar suv ostida qolib ketadi (Ob, Enisey). 
Estuariylar dengiz sohilidagi priliv va otlivlar bilan ham bog`liq bo`ladi. 
Priliv vaqtida dengiz daryolarning quyulish qismini ham qamrab oladi.

---

SHarsharalar. 
Tog` daryolari va platolardan oqib o`tadigan deyarli barcha 
daryolarda sharsharalar kuzatiladi. SHarsharalarning vujudga kelishi daryo 
vodiysidagi tub jinslarining mexanik xossalari va yotish sharoitlari hamda 
geologik strukturalar bilan bog`liq. Eng yirik va baland sharsharalar bo`lib 
Venesueladagi Angela, Zimbabvedagi Viktoriya, AQSHdagi Niagara hisoblanadi 
(133-rasm).