Noyob va radioaktiv metallar rudalarni qazish va qayta ishlash

11-rasm. Karst voronkalari. 
12- rasm. Karst qudug`i. 
O`ziga xos yuza karst shakllari erish va suffoziya jarayonlarining 
birgalikda rivojlanishi tufayli hosil bo`ladi. 
Suffoziya
(lotincha suffosio – ostini 
kavlash) deganda bo`shoq jinslar orasidan mayda gil zarralarining yuvilib 
ketilishi tushuniladi. Karstlanuvchi jinslar qum-gilli yotqiziqlar bilan qoplangan 
hollarda shimilayotgan suvlar yordamida ulardagi gil zarralari suv bilan yuvilib, 
pastdagi karst bo`shliqlariga olib tushiladi. SHu tufayli qoplama jinslar cho`kib, 
ostidagi karst bo`shliqlariga o`pirilib tushadi. 
Erosti karst shakllari asosan karst g`orlaridan iborat bo`ladi. Bu eng yirik 
karst shakli bo`lib, uni 
speleologiya
fani o`rganadi. 
Karst g`orlari gorizontal va qiya kanallar tizimidan iborat bo`lib, odatda 
murakkab tarmoqlanuvchi, bir kengayib, bir torayuvchi bo`shliqlardan iborat 
bo`ladi. Karst g`orlarining bunday g`orayib shakllari karstlanuvchi jinslardagi 
darzliklar tizimi va karstlanuvchi jinslar tarkibining o`zgaruvchanligi bilan 
bog`liq. 
Yirik g`orlarning tubida yer osti ko`llari, soylari mavjud bo`lib, ular 
nafaqat tog` jinslarini eritadi, balki yuvadi ham (eroziya). Ba`zan g`orlarning usti 
qulab tushib, karst voronkalari vujudga keladi. 
10-rasm. Karst shakllarining sxematik tasviri: 1 - karlar; 2 - 
ponor; 3 – karst voronkasi; 4 – karst bo`shlig`i; 5 – karst g`ori.

---

SHunday qilib, erusti va erosti karst jarayonlari o`zaro bog`liq bo`ladi. 
Kuchli karstlashgan rayonlarda ko`p qavatli g`orlar rivojlangan. Karst 
g`orlarining bunday qavatliligi grunt suvlari sathining o`zgarishi bilan bog`liq. 
Eroziya bazisining pasayishi grunt suvlari sathining pasayishi bilan birga kechadi 
va bu g`orning yangi qavati shakllanishiga olib keladi.