Noyob va radioaktiv metallar rudalarni qazish va qayta ishlash

Ko`l botiqlarining genetik turlari.
Ko`llarning suv to`planadigan botigi 
(kotlovinasi) turli geologik jarayonlar natijasida vujudga keladi. Suv to`planadigan 
botigining paydo bu-lishiga, ko`ra ko`llar quyidagi asosiy tiplarga bo`linadi: 
1. 
Tektonik ko`llar
. Bu ko`llarning botig`i tektonik harakat-lar natijasida Yer 
po`stining cho`kkan, bukilgan hamda yorilgan joylarida vujudga keladi, Tektonik 
ko`llar odatda ancha chuqur ekanligi va yon bag`rining tik bo`lishi bilan ajralib turadi. 
Yer sharidagi eng katta Kaspiy ko`li hamda eng chuqur Baykal kuli, shuningdek 
Shimoliy Amerika Buyuk ko`llari, Buyuk Afrika ko`llari, Onega, Ladoga, Orol, 
Balxash ko`llari, Issiqko`l, Ulik dengiz, Skandinaviya hamda Bolqon yarim 
orollaridagi yiryk ko`llar tektonik ko`llardir. 
2. 
Vulqonik ko`llar.
Vulqonik ko`llar sungan vulqonlarning krateryaarida yoki 
sovib qotib qolgan lava oqimlarining pastkam qismlarida suv to`planishidan paydo 
bo`ladi. Vulqonik ko`llar Frantsiyada, Yava, Yangi Zelandiya va Kanar orollarida
ko`p uchraydi. SSSR territoriyasida vulqonik ko`llar Kamchatka yarim orolida 
(Kronoki ko`li va boshqalar) hamda Kuril` orollarida keng tarqalgan. 
3. 
Muzlik ko`llari
. Bu tipdagi ko`llar botig`i asosan materik muzliklari bosgan 
territoriyalarda muzlik eroziyasi yoki muzlik akkumulyatsiyasi natijasida paydo 
bo`ladi. Muzlik ko`llari Kanadaning shimoliy qismida, Finlyandiyada, Kareliyada, 

---

Taymir yarim orolida ayniqsa ko`p uchraydi. Muzlik ko`llari hozirgi zamon tog` 
muzliklari ishi natijasida ham vujudga keladi. Bunga Al`p, Kavkaz, Oltoy 
tog`laridagi, qisman Urta Osiyo tog`laridagi ba`zi kichik ko`llar yaqqol misol bo`la 
oladi. 
4. 
Karst ko`llari
- karst hodisasi natijasida vujudga kelgan chuqurliklarga suv 
to`planishi natijasida hosil bo`ladigan ko`llardir. Bu ko`llar ohaktosh, gips, dolomit 
kabi eruvchan jinslar keng` tarqalgan territoriyalar uchun xarakterlidir. Karst 
ko`llari ko`pincha chuqur, biroq kichik bo`ladi. 
5. Doimiy muzlab yotgan erlar uchun 
termokarst
ko`llar xarakterlidir. Ularning 
vujudga kelishi Yer po`stidagi qazilma muzlar yoki muzlab qolgan jinslarning erib 
ketishi va, natijada, grunt cho`kib, hosil bo`lgan chuqurchada suv to`llanishi bilan 
bog`liqdir. SSSR ning shimoli-sharqiy qismidagi Yana, Indigirka va Kolima 
daryolari havzasida minglab termokarst ko`llar bor. 
6.