Hamdo`stlik mamlakatlaridagi eng katta ko`llar
jadval 16.
Ko`llarning nomlari
Maydoni, ming km
2
Chuqurligi
Kaspiy dengiz-ko`li
Orol dengiz-ko`li
Baykal
Ladoga
Onega
Taymir
Issiqko`l
Xanka
Chud-Pskov
Chani
Olako`l
Il`myon
Zaysan
Sevan
Tengiz ko`l
Beloe ko`li
424,3
63,8
31.8
18,4
9,9
7,0 - 6,0
6,2
4,4
3,6
2,63
2,3
2,2 - 1,1
1,8
1.4
1,2
1,2
1014
68
1741
230
120
-
765
10
14,6
10
41
9,7
8,5
98,7
6.8
20
Mexanik Cho`kindi hamma ko`llarda ma`lum bir qonuniyat bo`yicha cho`kadi.
Dag`al Cho`kindilar suvning ko`lga quyilish joyida cho`kadi, maydalari ko`lning
ichkarisiga borib cho`ka boshlaydi. Irg`itma tulqin sohilga muttasil urilib turgan
erlarda dag`al Cho`kindilar - tosh, shag`al, qum cho`kadi.
Dag`al va mayda mexanik Cho`kindilar bilan bir qatorda ko`l tagida organik il -
sapropellar to`planadi. O`t bosib ketgan ko`llarda sapropellar ko`l tagida bir necha
metr qalinlikda to`planib, ko`l botig`ini to`ldirib yuboradi. Diatom suv o`tlarining
ko`pligidan kremniyga aylanadi.
Botqoqlanuvchi ko`llarda o`simlik chirindilari ko`p bo`ladi va ular torfga
aylanadi.
Agar ko`lga organik moddalari ko`p daryo yoki soy kelib quyilsa, ko`l tagiga
qoraroq, qung`ir yoki yashil, oxra rangli il cho`kadi. Bu il tarkibida temir ko`p bo`lib,
suv o`tlarining o`sishiga yordam beradi, bakteriyalar, griblar, suv o`tlari paydo bo`ladi.
Chuqur ko`llarda oqsil moddalarning chirishidan serovodorod vujudga keladi.
Hozir yo`q bo`lib ketgan qadimgi - uchlamchi davr ko`llarida ko`pincha ko`mir
qatlamlari, ganch, tuz, temir rudasi qatlamlari, ko`l bo`ri, ba`zan o`simlik va hayvon
qoldiqlari uchraydiki, bular ko`l yoshini va ko`l hayoti tarixini aniqlashga yordam be-
radi.
Dostları ilə paylaş: |
