Nur təFSİRİ

Təlaqdan öncə ixtilafların həlli 
 
1. Ailə məhkəməsi 
İslamda tövsiyə olunur ki, ərlə arvad arasında ixtilaf yarananda hər iki tərəfdən 
canıyanan insanlar hakim seçilsin və həmin iki hakimin iştirakı ilə ixtilaflar araşdırılsın. 
Bu üsul tətbiq olunduqda bir çox ixtilaflar ilk addımda həll olunur, məsələ boşanma və 
məhkəməyə gedib çıxmır.
6
2. İki ədalətli şahidin iştirakı 
İslam hökmlərinə əsasən boşanmanın baş tutması üçün iki ədalətli şahidə ehtiyac 
var. Belə bir şərt çox vaxt boşanmanın qarşısını alır. Çünki adətən insanlar ailənin 
dağılmasında, boşanmada iştirak etmək istəmirlər. İkincisi, şahidlik üçün dəvət olunanlar 
barışığa çalışır.
3. İddə müddəti 
Həqiqətən də iddə müddəti boşanmanı müəyyən müddət təxirə salır. İslamda kişilərə 
göstəriş verilir ki, boşadıqları qadını iddə müddəti başa çatanadək evlərində saxlasınlar, 
onların xərclərini ödəsinlər, onlarla xoş davransınlar. Təbii ki, bu müddət ərzində əsəblər 
sakitləşir, boşanmadan daşınmaq fikri yaranır. Boşanmaq qərarına gəlmiş çox insanlar 
iddə müddətində barışırlar.
İmam Baqir (ə) buyurur: “İddə müddətində olan qadın özünü bəzəsin, ətirlənsin, 
ərinin sevdiyi libasları geyinsin. Belə olduqda kişi daha düşüncəli addım atır və ailə 
həyatı yenidən bərpa olunur.”
7
1
Şeyx Səduq, “Əmali”, s. 238 
2
“Mən la yəhzərəhul fəqih”, c. 4, s. 141 
3
“Mizanul-hikmə”, hədis 7884 
4
“Məcmueye vərram”, c. 2, s. 121 
5
“Kafi”, c. 5, s.
6
“Nisa”, 35 
7
“Təfsiri-nurus-səqəleyn”, c. 5, s. 352 

---

52 
İddənin fəlsəfəsi 
 
Şübhəsiz ki, bütün ilahi hökmlərin hikmət və fəlsəfəsi var. Hökmlərin fəlsəfəsindən 
xəbərdar olmayan insan da onlara əməl etdikdə faydalanır. İddə də bu qəbil 
hökmlərdəndir. İddə barədə azca düşündükdə onun faydaları aydınlaşır: 
1. Ailənin hifzi; İslam izdivacı müqəddəs sayır. İddə müddəti müqəddəs ailə ocağını 
hifz edir. 
2. Övladların əsil-nəcabəti; iddə müddəti saxlanarsa, nütfə qatışıqlığı yaranmaz, 
övladın kimə aid olduğu bilinər. 
3. İddə ailə həyatına qayıdış üçün bir fürsətdir. 
Kişinin boşanmaq fikrindən daşınıb əvvəlki arvadı ilə ailə həyatını davam 
etdirməsinin üstünlükləri var: 
a) Yeni həyat yoldaşı ilə yaşayış üçün növbəti dəfə təcrübə toplamaq lazım gəlir. 
Amma əvvəlki həyat yoldaşı ilə yaşayış üçün kifayət qədər təcrübə var; 
b) Yenidən ailə qurmağın yeni xərcləri var; 
v) Kişinin boşanmaq fikrindən daşınıb ailə həyatını davam etdirməsi ailənin ictimai 
nüfuzunu hifz edir, boşanma nəticəsində yaranacaq kin-küdurətlərin, mənfi 
münasibətlərin qarşısı alınır. 
q) Boşanma nəticəsində psixoloji zərbə alacaq övladlar böyük ruhi zərbədən xilas 
olur. 
d) Ailə həyatına qayıdış insan mərəhəmət, səbr, isar ruhiyyəsini çiçəkləndirir.