Nur təFSİRİ

رلا ِللهٱ ِمْسِب
 ِنمْح
 
رلٱ
 ِمی ِح
 
"Rəhman və Rəhim Allahın adı ilə" 
 
Ayə 1, 2, 3, 4, 5: 
 َو﴿﴾ىَدَهَف َر دَق يِذ لا َو﴿﴾ى وَسَف َقَلَخ يِذ لا﴿﴾ىَلْعَ ْلْا َكِ بَر َمْسا ِحِ بَس﴿
 َج َرْخَأ يِذ لا
﴾ى َوْحَأ ءاَثُغ ُهَلَعَجَف﴿﴾ىَع ْرَمْلا
 
1. “Uca mərtəbəli Rəbbinin adını pak bilərək yad et”; 2. “Həmin Rəbb ki, 
yaratdı və qaydaya saldı”; 3. “Həmin Rəbb ki ölçü qoydu və hidayət etdi”; 4. 
“Həmin Rəbb ki otlaq cücərtdi”; 5. “Sonda onu qurudub qaraltdı.” 
 
Nöqtələr 
 
◘Allahın adına təsbih dedikdə təkcə onun zatına yox, həm də adına şərik qoşmamaq 
nəzərdə tutulur. Başqa adları Allahın adı ilə bir cərgəyə qoymaq olmaz. Bəzən çaşqın 
insanlar öz çıxışına belə başlayır: “Allahın və qəhrəman xalqımızın adı ilə.”
Quran və hədislərdən aydın şəkildə müşahidə olunur ki, İslam dini müqəddəs adlara 
ehtiramla yanaşır. Bu surədə buyurulur ki, Allahın zatına təsbihlə yanaşı onun adını da 
pak bil. Digər bir ayədə buyurulur ki, Peyğəmbərin (s) adını öz adlarınız kimi adi 
çəkməyin.
2
Başqa bir ayədə mələklərin qadın adlandırılmasına etiraz olunur.
3
İslam 
peyğəmbəri (s) öz ətrafındakıların qeyri-münasib adını dəyişirdi. 
◘Yaranış və hidayət mövzusu “Taha” surəsinin 50-ci ayəsində də qeyd edilir. Firon 
Musadan onun Rəbbi haqqında soruşduqda Musa deyir ki, mənim Rəbbim hər şeyi 
yaradıb hidayət edən kəsdir. Aydın məsələdir ki, burada hidayət dedikdə bütün 
1
“Təfsiri-nurus-səqəleyn” 
2
“Nur”, 63 
3
“Nəcm”, 27 

---

233 
mövcudların batinindəki təkvini, fitri hidayət nəzərdə tutulur. Məsələn, bədən quruluşu 
ananı süd istehsalına sövq edir. Körpə isə ananın sinəsindən süd əmməyə sövq olunur. 
Zaman ötdükcə təkvini hidayət, (fitri yönəlmə) mövzusu daha çox dərk edilir. Bu 
gün minlərlə alim öz yuvasından yüzlərlə kilometr uzaqlaşmış quşların geriyə necə 
döndüyünü araşdırır. Bəli, ilahi hidayət hər bir varlığı təkamülə yönəldən nemətdir. 
Torpaq zərrələri meyvə olur, meyvə nütfəyə çevrilir, nütfədən insan yaranır, insan cismi 
yenidən torpağa çevrilir. 
◘”Səvva” dedikdə nizama salmaq mənası başa düşülür. Kəhkəşanlardan tutmuş kiçik 
həşəratlaradək hər bir varlıq nizama salınır. “Ğusa” dedikdə quru ot, “əhva” dedikdə 
getdikcə qaralan yaşıl ot nəzərdə tutulur. 
◘Hətta kiçik bir yarpaq və ya ot diqqətdən kənarda deyil. Gözümüz qabağında 
saralan ot Allahın hidayət nizamında izlənilir. Həmin qurumuş otlar və yarpaqlar başqa 
bir maddəyə çevrilir və torpağa qüvvə verir. Qurumuş ağaclar müəyyən şəraitlərdə daş 
kömürə çevrilir.