"Rəhman və Rəhim Allahın adı ilə" Ayə 1, 2, 3, 4, 5: َم لَع يِذ لا﴿﴾ُمَرْكَ ْلْا َكُّبَر َو ْأَرْقا﴿﴾ٍقَلَع ْنِم َناَسنِ ْلْا َقَلَخ﴿﴾َقَلَخ يِذ لا َكِ بَر ِمْساِب ْأَرْقا﴿ ﴾ْمَلْعَی ْمَل اَم َناَسنِ ْلْا َم لَع﴿﴾ ِمَلَقْلاِب “Oxu yaradan Rəbbinin adı ilə; insanı laxta qandan yaratdı; oxu ki, sənin Rəbbin hamıdan əzizdir; o kəs ki, qələmlə öyrətdi; insana bilmədiyini təlim verdi.” Nöqtələr ◘Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Cəbrail ilk dəfə nazil olanda buyurdu: “Oxu!”
Dedim ki, bacarmıram. Məni üç dəfə sıxandan sonra oxuya bildim.”
2
◘Təfsirdə bildirilir ki, insanın yaranışından söz gedəndə Allah özünü kərim, əziz
adlandırır.
3
Amma oxumaqdan və qələmdən danışılanda Allah özünü “əkrəm”, yəni daha
kərim kimi təqdim edir.
◘İşə qiraət, elm və qələmlə başlaması İslamın iftixarlarındandır. Allahın öz
Peyğəmbərinə (s) ilk əmri elmi bir əmr idi. İlk dəfə Peyğəmbərin (s) qarşısında nizamlı
və yazılı bir lövhə açıldı.
◘“İqrə” (“oxu”) əmrində Peyğəmbərə (s) nazil edilənin həm öyrənilməsi, həm də
oxunulması vurğulanır.
◘“Ələq sözü bir neçə cür mənalandırılır:
a) Yapışqan; burada həzrət Adəmin yapışqan gildən yaradıldığı və ya iki nütfənin
bir-birinə yapışdığı nəzərdə tutulur.
1
“Təfsiri-əl mizan”
2
“Təfsiri-nümunə”
3
“İnfitar”, 6, 7
274
b) “Ələq” sözü “əlaqə” sözündəndir və insanın ictimai ruhiyyədə olmasına işarədir.
c) “Ələq” dedikdə qatı, laxta qan mənası nəzərdə tutulur. Adətən bu məna əsas
götürülür.
◘Allah laxta qandan insan yaradır, məktəb görməmiş şəxsə “oxu” əmri verir.
◘Hər bir surəni oxumaq üçün öncə “Bismillah” demək lazımdır.
1
◘Təhsilə Allahın adı ilə başlamaq lazımdır. Təhsilini başa vuranlar da bu yolda
addım atmalıdır.
