Bolalar tomonidan asarni qayta hikoya qilib berish. Misol tariqasida o‘zbek xalq ertaklaridan „Uch tulki“ ertagini qayta hikoya qilish mashg'ulotini keltiramiz.
Tarbiyachi ertakni o’qib berishdan (yoki hikoya qilib berishdan) avval bolalarga quyon, qo‘ng‘iroq, eshak va uning bolasi xo‘tikning, tulkining (ona tulki, ota tulki, bola tulki) rasmlarini ko‘rsatadi va bolalardan ularning nomini so'raydi. Tarbiyachi bolalardan tulki qanday hayvon ekanligini, eshak, uning bolasi x o ‘tik, quyon qanday hayvon ekanligini so’rab oladi. So‘ngra tarbiyachi bolalarga mana shu hayvonlar, „Uch tulki“ ertagida uchrashini aytadi va bolalarga bu ertakni hikoya qilib beradi (yoki o ‘qib beradi). Shundan so‘ng asar mazmuni yuzasidan savollar beradi: „Hozir men sizlarga qaysi ertakni hikoya qilib berdim? Bu ertak qaysi hiylagar hayvon haqida yozilgan? Ertakdagi tulkilar qanday? Rahmdilmi yoki hiylagarmi? Ular qanday qilib quyonni aldashdi? Ertak oxirida tulkining bolasi Qashqani (quyonni) qanday qilib aldaganini kim eslab qoldi? Tarbiyachi bolalarga savollarga hammalari to ‘g'ri va aniq javob bcrganlarini, asar mazmuniga yaxshi tushunib olganlarini aytib, „Hozir men bu ertakni yana bir marta hikoya qilib beraman, sizlar esa uni diqqat bilan tinglanglar, keyin uni menga qayta hikoya qilib berasizlar, — deydi. Asarni ikkinchi marta hikoya qilib bergach, 5 — 6 bolani ertakni qayta hikoya qilib berishga chiqaradi. Har bir bolaning qayta hikoya qilib bcrishlari baholanadi. Masalan: „Behzod ertakni juda qiziqarli, ifodali qilib aytib berdi, ammo uning hikoyasi to‘liq bo’lmadi. U ona tulki quyonni qanday aldaganini hikoya qilib bermadi“. Katta guruh bolalarini qayta hikoya qilishga o„rgatishda turli usullardan foydalaniladi:
tarbiyachi tomonidan tuzilgan reja asosida qayta hikoya qilish;
bolalarga tanish bo'lgan ikkita-uchta asarlardan birini o‘z xohish-istaklari bilan qayta hikoya qilish;
d) asarni sahnalashtirib, qayta hikoya qilish.
Katta guruh bolalari o‘rtoqlarining hikoyalarini baholashga jalb etiladi. Bunday muhokamani uyushtirish metodik jihatdan juda murakkab bo’lib, u tarbiyachidan katta mahoratn i, har bir bolaning shaxsiy xususiyatlarini bilishni talab etadi. Yana bu ishning murakkabligi s hundan iboratki, bolalar hamma hikoyalarni eslarida saqlashlari lozim bo'ladi, shuning uchun bolalarning hikoyasini yozib borgani ma'qul, so‘ngra ularning ba’zilarini muhokamadan avval o ‘qib berishi kerak. Muhokamani tashkil etish bolalarni qayta hikoya qilishdagi yaxshi va yomon tomonlarni seza olishga, o'rtoqlariga nisbatan xayrixohlik bilan munosabatda bolishni tarbiyalashga yordam beradi.
Dostları ilə paylaş: |
