Nv-nin diaqnostikası fənnindən mühazirələr. Bölmə Diaqnostika, predmeti və sistemi. Diaqnostikanın əsas anlayışları

Mühərrikin qida sisteminin diaqnostikası.

Avtomobilin güc və iqtisadi göstəriciləri, həmçinin dinamiki keyfiyyətləri daha çox mühərrikin qida sistemi elementlərinin texniki vəziyyətindən asılıdır. Qida sistemi (QS) qovşaqlarında diaqnosti- ka və nizamlama işlərinin yerinə yetirilməsində məqsəd elementlərdə yaranan imtina və nasazlıqları vaxtında aşkar edib aradan qaldırmaq, mühərrikin işə salınmasını asanlaşdırmaq, minimum yanacaq sərfi ilə tələb olunan gücü almaqdır.

QS üçün əsas xarakterik nasazlıqlar birləşmələrdə kipliklərin pozulması, sızmalar, süzgəclərin (yanacaq və hava) tutulmasıdır. Bundan başqa karbüratorlu mühəriklərdə jiklyorların maye buraxma qabiliyyəti və üzücü kamerada yanacağın səviyyəsi dəyişir, dıvrlər sayını məhdudlaşdıran qurğunun nasazlığı, yanacaq nasosunun diafraqmasının deşilir və s. Dizel mühərriklərdə isə yüksək təzyiqli yanacaq nasosunun plunjer cütü yeyilir, forsunkada iynənin qalxma anındakı təzyiqin qiyməti dəyişir, yanacağın püskürmə qabiliyyəti pisləşir və s. Bunların nəticəsində mühərrikin gücü aşağı düşür, yanacaq sərfi artır və işlənmiş qazların tərkibində zəhərli maddələrin miqdarı artır.

QS nasazlıqların yaranmasının xarici təzahürləri ( diaqnostik əlamətlər) mühərrikin çətin işə düşməsi, qeyri müntəzəm işləməsi, həddindən çox qızması, yanacaq sərfinin artması, işlənmiş qazların zəhərlilik dərəcəsinin yüksəlməsi və s.-dir.

Mühərrikin yanacaq sərfiyyatı avtombilin hərəkət etdiyi real marşrutda təyin edilməsi daha məqsədəüyğundur. Bu üsulun üstün cəhəti odur ki, yanacaq sərfinin təyin olunması üçün xüsusi avadanlıq tələb olunmur. Yanacaq sərfini bu üsulla təyin etmək üçün rəqqasi marşrut seçilir. Marşrutun uzunluğu 5-10km götürülür. Avtombilin getdiyi yol spidometrlə, yanacaq sərfi bölgüləri olan və sürücünün kabi əsində qoyulan xüsusi qabla ölçülür. Yanacaq sərfinin həm bu üsulla həm də yanacaq ölçmə qurğuları ilə təyini zamanı dəqiq nəticə almaq üçün təcrübələr bir neçə dəfə təkrar edilməlidir.

Yanacaq sərfinin mühərrikin yüklənmə dərəcəsindən asılı olaraq daha düzgün təyin edilməsi qaçış barabanları olan stasionar diaqnostik stendlərdə yerinə yetirilir. Bu stendlərin köməyi ilə işçi prosesinin keyfiyyəti də analiz edilir. Bunun üçün xaricə çıxan qazların tərkibi qaz analizatoru (karbüratorlu mühərriklərdə ) və fotometr (dizel mühərriklərində) vasitəsilə öyrənilir. İşlənmiş qazların tərkibi əsasən mühərrikin boş işləmə rejimində yoxlanılır. Qaz analizatorunun işləmə prinsipi mühərrikdən xaricə çıxan işlənmiş qazları cihazın xüsusi kamerasından keçdikdə onun tərkibində olan zəhərli CO qazının yandırılması tamamlanır, kamerada yerləşdirilmiş platin sap (lövhə) temperaturun dəyişməsindən elektrik müqavimətini dəyişir. Yanmış qazların tərkibində CO qazının miqdarı çox olduqca yanma prosesi sürətlənir. Temperaturun yüksəlməsi hesabına platin sapın elektrik də artır və nəhayət,cihazın əqrəbi çox dönməklə işlənmkiş qazların tərkibində CO qazının miqdarını göstərir. Ölçmə işlərini aparmaq üçn qaz analizatoru çıxış kollektoruna birləşdirilir.

Dövlət standartı 17.2.2.03 – 87-ə görə işlənmiş qazların tərkibi mühərrikin iki rejimi- dirsəkli valın minimum (400-600d/dəq.) və maksimum (yüksəldilmiş: 2000d/dəq.-0,8nom diapazonu) rejimləri üçün öyrənilir. Yoxlamanın göstərilən rejimlərdə aparılması onunla izah olunur mi, mühərrikdən ətraf mühitə zəhərli qazlar ən çox bu rejimlərdə tullanır. Bu standarta görə dəm qazının və karbohidrogenlərin miqdarı mühərrikin silindrlərinin sayından asılı olaraq hərəkətsiz avtomobildə təyin edilir.