O lim p iy a о ‘yinlari xususiyatlari (1896-hozirgi davrgacha)

O lim p iy a о ‘y i n l a r i xususiyatlari (1896-hozirgi davrgacha)
Reja
1. Yozgi Olimpiya o‘yinlari
2. II yozgi Olimpiya о‘yinlari
3. V I I I y o z g i O lim p iy a o 'y i n l a r i

O l i m p i y a « ‘y i n l a r i - h a r 4 y ild a b ir m arta X O Q ra h b arlig id a o'tkaziladigan eng yirik xalqaro kompleks sport musobaqalaridir.

Yozgi Olimpiya o‘yinlari - yozgi sport turlari bo‘yicha har 4 yilda bir marta XOQ rahbarligida o‘tkaziladigan xalqaro kompleks musobaqalaridir.
I yozg i O lim p iy a о ‘y i n l a r i 3 896-yiI 6 - 1 5 aprelda A fin a shahrida (Gretsiya) bo‘lib o‘tgan. I yozgi Olimpiya o‘yinlarida 14 mamlakatdan 295 nafar sportchi ishtirok etgan. Olimpiya o‘yinlari dasturiga 9 ta sport turlari: yengil atletika, gimnastika, suzish, og'ir atletika, y u n o n -ru m kurashi, o ‘q otish, qilichbozlik, v elosport v a ten n is kiritilgan. Bu o ‘y in la rd a A Q S H sportchilari yengil atle tik a bo‘yicha yuqori natijalami namoyish etganlar.
Garvard universitetining talabasi Jeyms Konnoli sakrash bo‘yicha birinchi Olimpiya chempioni bo‘lgan. Amerikalik Robert Garret disk uloqtirishda va yadro irg'itishda g‘olib boMgan, uzunlikka sa k rash d a ikkinchi va b a la n d lik k a sakrashda uchinchi o ‘rinni egallab, b a rc h a n in g e ’tiborini q o z o n ish g a sazo v o r b o ‘lgan. Qiziqarli to m o n i shundaki, Robert Garret umrida disk uloqtirmagan, faqat o‘yindan uch kun oldin mashq qilib o‘rgangan. Uning tabiiy qobiliyati va sportdagi yutuqlari chempion bo‘lishga sabab boMgan. Germaniya sportchisi Karl Shuman yunon-rum kurashi bo‘yicha 4 ta oltin medalga sazovor bo‘igan. Gretsiyalik marafonchi Spiridon Luis Olimpiada o ‘y in la rin in g qahram oni b o ‘lgan. G retsiy a sportchilari otish v a qilichbozlik bo‘yicha yuqori ko‘rsatkichlarga erishganlar.
Gretsiya qiroli Georg I Olimpiya o‘yinlarining g‘oliblariga medallarni taqdim etgan. Birinchi o‘rin uchun kumush medal lari, ikkinchi o‘rin bronza medal lari, zaytun novdalari berilgan. Marafon yugurishini dasturga kiritishni tavsiya etgan akademik Mishel Brea! uning g‘olibi Spiridon Luisga Olimpiya kubogini taqdim etgan. Taqdirlash marosimidan so‘ng atletlar olimpiya madhiyasi sadolari o stid a stadio n d an tantanali y u rib o ‘tgan edi lar. 1896-yildan boshlab O lim p iy a o ‘yinlari g ‘olib lari sharafiga d avlat m adhiyasi ijro etilib, davlat bayrog‘i ko‘tarish an'anasi kiritilgan. “1896-yili Afmada 12 ta mamlakatdan kelgan 81 nafar sportchi va Gretsiyadan sportning 9 ta turi bo ‘yicha 43 ta musobaqalarda ishtirok etgan 230 nafar sportchi ishtirok etgan. О ‘y in la r tarkibiga,1894-yilgi Kongressdan keyinroq fransiyalik faylasuf Maykl Bril tomonidan о ‘ylab topilgan marafon kiritilgan (Derri, sanasi yozilmagan). Sportning 9 ta turi bo ‘Igan: velosiped, qilichbozlik, gimnastika, tennis, o'q otish, suzish, yengil atletika, og ir atletika va qo 7 jangi. Shunday qilib, о ‘yinlarning о ‘zi va ularni tashkil qilinishi deyarli to ‘liq yevropalik bo ‘Igan, lekin Kuberten bunday shou boshqa joylarga ко ‘chirilishi tarafdori bo ‘Igan, Kuberten yunonlar о ‘yinlarni tashkil qilishlari mumkinligini kutmagan, lekin Dimetrius Vikelas tomonidan bu masalani hal qilish murnkinligiga ishontirgan. Yunonlar bir marta о ‘yinlarni tashkil qilishgan va ular Kubertenni chekkaga chiqarishga urinishgan. Kuberten, taklif qilingan ishtirokchi bo ‘Imagani uchun xafa bo ‘Igan. U, rasmiy hisobotda bir marta qayd qilingani uchun о ‘zini chetda qolgan deb his etgan va javob choralarini ко ‘rgan, Olimpiadani о ‘zining bolasi sifatida yangi sanoq boshlaganini e ’lon qilgan: “Men, о ‘zimning otalik huquqim to ‘g ‘risida та’him qilish uchun ovozimni baland ко ‘taraman ”. Yunon qiroli о y‘ inlar doimiy ravishda Yunonistonda о ‘tkazilishini xohlagan va Kuberten umumyunon Olimpiya о ‘yinlarini о ‘tkazilishi joylarini ajratish uchun bor diplomatik iste’dodi va malakasini ishlatishiga to ‘g ‘ri kelgan. Kezi kelganda aytish kerakki, bu, faqatgina 1906-yili amalga oshirilgan ”.S4 I yozgi Olimpiya o‘yinlarining natijalari bo‘yicha umumjamoa h iso b ida 1- o ‘rinni G retsiy a (JO-17-19), 2- o ‘rinni A Q SH (11-7-2), 3- o‘rinni Germaniya (6-5-2) egallagan.
II yozgi Olimpiya о‘yinlari 1900-yil 14-may - 13-sentabrda Parij shahrida (Fransiya) o‘tkazilgan. Bu o‘yinlar Pyer de Kuberten vatanida tashkil etilgan. Olimpiya o‘yinlariga 24 davlatdan 1225 nafar (ulardan 22 nafari ayol) sportchilar ishtirok etgan. 0 ‘yinlarni o ‘tkazish uchun tashkiliy qo‘mita tuzilib, uning birinchi majlisi 1898-yil 29- mayda bo4lib o‘tgan. Olimpiya o‘yinlari Jahon badiiy ko‘rgazmasi bilan bir vaqtga to‘g‘ri kelgan va bu holat o‘yinlar ahamiyatini pasaytirgari. Sport musobaqalari uchun maxsus sport inshootlari qurilmagan.
Olimpiya musobaqalari 20 ta sport turi bo‘yicha 95 ta medallar jamlanmasi uchun o‘tkazilgan. Amerikalik yengil atletikachilar Elvin Krenslayn (4 ta oltin), Rey Yuri (3 ta oltin) yugurish va sakrashbo‘yicha eng yaxshi natija ko‘rsatib, Olimpiya o‘yin!ari qahramoni bo’lganlar. Olimpiya o‘ymlarida ilk bor ayollar 1900-yildan boshlab ishtirok etgan. Tennis bo‘yicha Sharlotta Kuper, golf bo‘yicha Margaret Ebbot, Polin Uitter va Darya Prett ayollar o‘rtasida birinchi olimpiya chempioni unvoniga sazovor bo‘lgan!ar. II yozgi Olimpiya o‘yinlarining natijalari - 1-o‘rin - Fransiya (26-41-34), 2-o‘rin - AQSH (19-14-14), 3-o‘rin - Buyuk Britaniya (15-6-9) П1 yozgi Olimpiya o‘yinlari 1904-yil l-iyul-29-oktabrda Sent- Luis shahrida (AQSH) boMib o‘tgan. Olimpiya o'yinlarida 13 ta davlatdan 689 nafar (ulardan 6 nafar ayol) sportchilar ishtirok etgan. Bu Olimpiada Amerika qit’asida bo‘lganligi sababli juda kam sportchilar qatnashgan. Yevropa, Osiyo va Avstraliya ko‘p jamoalari moddiy qiyinchiliklar tufayli ishtirok etmagan. Olimpiya o‘yinlari Jahon texnik ko'rgazmasi bilan bir vaqtga to‘g‘ri kelgan va o‘yinlar ahamiyatini pasaytirgan, chunki tomoshabinlar ko‘proq ko‘rgazma bilan qiziqqan edi.
Olimpiya o‘yinlarida 18 ta sport turidan 94 ta medallar komplekti uchun musobaqalar o‘tkazilgan. Eng yaxshi sport natijalarini amerikalik yengil atletikachilar Rey Yuri, Archi Xan, gimnastika bo‘yicha Anton Xeyda (5 ta oltin), Joij Eyser (3 ta oltin), velosport bo'yicha Markus Xarli (4 ta oltin) ko‘rsatgan edi. 1904- yildagi Olimpiya o‘yinlaridan boshlab g‘oliblarga oltin, kumush va bronza medallar berish an’anasi kiritilgan. Ill yozgi Olimpiya o‘yinlarining natijalari - 1-o‘rin - AQSH (78-82-78), 2-o‘rin - Germaniya (4-4-5), 3-o‘rin - Kuba (4-2-3).
IV yozgi Olimpiya o‘yin!ari 1908-yil 27-aprel - 29-oktabrda London shahrida (Angliya) b o ‘lib o ‘tgan. 0 ‘yinlarda 22 ta davlatdan 2035 nafar (ulardan 37 nafar ayol) sportchilar ishtirok etgan. Musobaqalar 22 ta sport turi bo‘yicha 110 ta medallar jamlanmasi uchun o‘tkazilgan. Dasturga ilk bor chim ustida xokkey kiritilgan. Qirol Eduard VII ning talabiga ko‘ra marafon yugurish masofasi 40 km 23 m dan 42 km 195 mga uzaytirilgan, chunki qirolning oilasi Vindzor qal’asi balkonidan marafon startini ko‘rishni istagan. Keyingi o‘yinlar dasturlarida 42,142 km klassik marafon masofasi bo‘lib qolgan.
Londonda sport musobaqalari uchun 70 ming o‘rinli stadion, 100 metrli suzish havzasi, velotrek va boshqa maxsus sport inshootlari qurilgan. Bu davrda London shahrida muz ustida uchish maydonibo‘lganligi uchun Olimpiya o‘yinlari dasturiga ilk bor qishki sport turi konkida figurali uchish kiritilgan. Sport musobaqalari davomida yuqori sport natijalari ko‘rsatilib, yengil atletika bo‘yicha 3 ta jahon, 13 ta olimpiya rekordlari, suzish bo‘yicha 6 ta jahon va olimpiya rekordlari o‘matilgan. Angliya sportchisi Genri Teylor suzish bo‘yicha 3 ta oltin medalga sazovor bo‘Iib, Olimpiya o‘yinlarining qahramoniga aylangan. 1908-yildagi Olimpiya o‘yinlaridan boshlab g‘oliblami norasmiy ja m o a ochko hisobi b o ‘yicha aniqlash qoidasi kiritilgan. 0 ‘yinlar davrida ingliz ruhoniysi Etel'bert Talbot tomonidan “Eng asosiysi g‘alaba emas, ishtirok etishdir” so‘zlari aytilgan. IV yozgi Olimpiya o‘yinlarining natijalari - 1-o‘rin - Buyuk Britaniya (56-51-39), 2-o‘rin - AQSH (23-12-12), 3-o‘rin - Shvetsiya (8-6-11).
V yozgi Olimpiya o‘yinlari 1912-yil 5-may - 22-iyulda Stokgolm (Shvetsiya) shahrida b o ‘lib o ‘tgan. 0 ‘yinlarda 28 ta davlatdan 2547 nafar (ulardan 37 nafar ayol) sportchilar ishtirok et­gan. Musobaqalar 14 ta sport turi bo‘yicha 109 ta medallar jamlan- masi uchun o‘tkazilgan. Musobaqalar uchun barcha qulayliklarga ega bo‘lgan “Qirol” stadioni qurilgan. Olimpiya o‘yinlarining eng yaxshi sportchisi deb, amerikalik hindu Jim Torp tan olingan. 1912-yildagi Olimpiya o‘yinlaridan boshlab Olimpiya o‘yinlarining ochilish va yopilish marosimlari kiritilgan. Bu Olimpiya o‘yinlarida oxirgi marta sof oltin medallar berilgan. V Olimpiya o‘yinlari dasturiga ilk bor san’at tanlovi kiritilgan. Pyer de Kuberten san’at tanlovida Martin Eshbax va Jorj Xoxrod taxalluslari ostida ishtirok etgan va “Sport madhiyasi” she’ri uchun oltin medal bilan taqdirlangan.
V yozgi Olimpiya o‘yinlarining natijalari - 1-o‘rin - Shvetsiya (24-24-17), 2-o‘rin - AQSH (25-19-19), 3-o‘rin - Buyuk Britaniya (10-15-16).
1896-1912-yiIIarda o‘tkaziIgan yozgi Olimpiya o‘yinIarining asosiy xususiyatlari: ■ I yozgi Olimpiya o'yinlari dasturiga ayollar sporti kiritilmagan. ■ Olimpiya o‘yinlari dasturida yozgi va qishki sport turlari bo‘lgan■ sportchilarni va sport rekordlarini ro‘yxatga olish bo‘yicha tashkiliy hay’at tuzilmagan. 0 Olimpiya o‘yinlari jihozlanishi past darajada boMgan: maxsus sport inshootlari yetishmagan. ■ Oiimpiya shaharchasi, sportchilaming yetib kelish sanasi va o‘yinlar vaqtidagi aniq jadvallar bo‘lmagan. ■ I-V Olimpiya o‘yinlarida faqat mezbon davlat jamoasi g‘olib boigan. "Dastlabki bosqichdagi zamonaviy Olimpiya o'yinlari: 1896-1904-y.y. ” 1896-yilda Afinada о 'tkazilgan birinchi Olimpiya о ‘yinlari tizimsiz va ко ‘rimsiz bo ‘Igan. Ular кат sonli ishtirokchilari, kuchsiz reklamasi bilan Yevropa matbuotida deyarli yoritilmagan. 1894-yil Parijdagi Olimpiya Kongressida о ‘yin larga qadar 13 ta davlat vakillari qatnashgan, 21 ta mamlakat yozma ravishda roziligini yuborgan, lekin faqat 12 ta davlat Afinada ishtirok etgan (AQSH, Germaniya, Buyuk Britaniya, Avstraliya, Fransiya, Daniya, Gretsiya, Shvetsiya, Shveysariya, Bolgariya, Vengriya va Chili). Olimpiadaga to 'qqizta sport turi kiritilgan: velosiped sporti, qilichbozlik, gimnastika, katta tennis, о ‘q otish, suzish, yengil va og ‘ir atletika, qo 7 jangi. Sportchilar asosan yevropalik b o ‘Igan, Kuberten Olimpiya “shou "lari boshqa mamlakatlarda ham о ‘tkazilishi tarafdori bo ‘Igan. 1900-yil Parijda Olimpiya о 'yinlari Butunjahon ко ‘rgazmasi sababli ikkinchi darajali b o ‘lib qolgan. D astlab о ‘yinlar ikkinchi darajali voqea hisoblanib, “Ко ‘rgazma doirasidagi musobaqalar ” sifatida reklama qilingan edi.
Yirik stadionlar izini ham topib bo ‘Imas edi, chunki asosiy stadionning о ‘zi yo ‘q edi — yengil atletika sport turlarining ко ‘p qismi Bidon о 'rmonining dalalarida, suzish bo ‘yicha musobaqalar esa -Sena daryosida о ‘tkazilgan.
Uchinchi Olimpiada Butunjahon ко ‘rgazmasining bir qismi sifatida 1904-yil Sent-Luisda tashkil qilingan, Luizian savdo ко 'rgazmasi sifatida tanilgan.
London Rimning voz kechganidan so'ng 1908-yilda Olimpiya о ‘yinlarini о ‘tkazish joyi bo ‘Igan. 1904-yilda Londonda о ‘tkazilgan X O Q sessiyasida 1908-yilda Olimpiya o'yinlari Rimda о ‘tkazilishi to ‘g ‘risida qaror qabul qilingan edi.
Birinchi marta ко ‘rgazma о ‘tkazish tashabbusi fransuz Savdo pala-tasi va London Lord-meridan kelib chiqqan, Fransiya va Angliyaningmaqsadi о 'zlarming sanoat yutuqlarini namoyish qilish Jan iborat ho 'Igan. 1908-yil stadionda yugurish va velosiped yo ‘laklari, ochiq suv havzasi va futbol, xokkey, regbi va laskross uchun maydonlar bo ‘Igan, stadion 93 ООО tomoshabinlami sig ‘dirgan. 1904-yilgi antropologiya kunlari. Anglo-amerikaliklar uchun Sent-Luis boshqalarning «ibtidoiy» tabiati ustidan ustimligi to'g'risida xabar qilgan joy bo‘Igan. Ular, Yaponiyadan Aims, Patagoniyadan Ehuelche hindulari, Markaziy Amerikadan pigmeylar, Filippinda hosil bo ‘Igan ко p‘ sonli etnik guruhlar va mahalliy amerikaliklar vakillari bo 'Igan ко ‘pchilik boshqa qabilalar bo ‘Igan.
Ushbu antropologiya kunlarini targ ‘ibot qilish maqsadida apachi qabilasining afsonaviy sardori bo ‘Igan Djeronimoni kelishga ishontirishgan.
Bu, «yot odamlar» odatiy о 'tkaziladigan musobaqalarda hamda loydagi kurash va sirpanchiq ustun bo 'ylab ко 'iarilish kabi yangi turlarda bellashganlar. Pushti provinsivadagi universitetning ikki nafar qora tanli talabalari Len Tau va Yan Mashiani Janubiy Afrikalik birinchi olimpiyachilar bo ‘lishgan. Lekin, ular to'g'risida «yow oyi-zuluslar» sifatida e ’lon qilingan va ular, Antropologiya kunlarida о 'tkazilgan musobaqalardagina ishtirok etgan:™ Umumjahon ко‘rgazmasining Antropologik bo'limi boshlig'i V.Dj. Makgi xabar bergan: «Umumjahon ко‘rgazmasining Antropologik bo ‘limining maqsadi - odamlar jam iyat ining progressini qora tanlilardan toki inson ma'rifatiga qadar, ibtidoiylikdan to fuqarolik tashkilotigaeha, egoizmdan to altnnzmgacha taqdim qilishdan iborat»,.
Antropologiya kunlari ishtirokchilarining ichida Qo ‘shma shtatlardan krou, siu, pauni, navaxo va chippeva; Yaponiyadan aynu; Meksikadagi pastki kaliforniyadan sosora; ikki nafar «Beyrutlik suriyalik»lar; Janubiy Amerikalik paiagonlar, Afrikaning zuluslari va pigmeylari va Filippindan ~ того, negritos va Igorots qabilalarinmg vakillari bo‘lishgan. Yana bir afrikalik Teobang, oddiygina qilib, kannibal sifatida bayon qilingan. ^V I y o z g i O li m p i y a o ‘y i n l a r i (1916-y.) B irin ch i Ja h o n u ru sh i sababli o'tkazilmagan.
VII yozgi Olimpiya o‘yinlari 1920-yil 20-aprel-l 2-sentabr kunlari A n tv e rp e n sh ah rid a (B elgiya) b o ‘lib o 'tg a n . 0 ‘y in !a rg a 2 9 ta davlatdan 2669 nafar (69 nafar ayol) sportchi tashrif buyurgan. Olimpiya o‘yin!ariga Germaniya kiritilmagan, chunki bu davlat 1 Jahon u rushi sababchisi b o 'lg a n . Sovet davlati O lim p iy a o ‘y in la rid a sovet Milliy Olimpiya qo‘mitasi XOQ tomonidan tan olinmaganligi sababli ishtirok etmagan. VII Olimpiya o‘yinlarida birinchi marta olimpiya bayrog‘i ko‘tarilgan va sportchi laming olimpiya qasamyodi kiritilgan. Belgiyaning eng yaxshi sportchisi Viktor Boen olimpiya qasamyodini aytish sharafiga ega bo‘lgan. Olimpiya bayrog'i Pyer de Kuberten tomonidan 1913-yilda tavsiya etilib, 1914-yilda XOQning 20 yilligiga bag‘ishlangan Kongressda tasdiqlangan edi.
Sport musobaqalari 26 ta sport turi bo'yicha 154 ta medallar jamlanmasi uchun o‘tkazilgan. Olimpiya musobaqalari natijalari bo'yicha Finlandiya sportchisi Paavo Nurmi yengil atletikaning 10 000 m va kross yugurish masofalarida 3 ta oltin va 1 ta kumush medallarga ega boiib, Olimpiada qahramoni, deb tan olingan.
VII yozgi Olimpiya o‘yinlarining natijalari: 1-o‘rin - AQSH (41- 27-27), 2-o‘rin - Shvetsiya (19-20-25), 3-o‘rin - Buyuk Britaniya (16- 15-13).
V I I I y o z g i O lim p iy a o 'y i n l a r i 1924-yil 5 -2 7 - iy u l kun la ri Parij shahrida (Fransiya) bo'lib o'tgan. O'yinlarga 44 ta davlatdan 3092 nafar sportchi tashrif buyurgan. Olimpiya o'yinlarida 17 ta sport turlari bo'yicha 126 ta medallar jamlanmasi uchun musobaqalar o'tkazilgan. Sport musobaqalarida yengil atletika bo'yicha 8 ta jahon va 14 ta olimpiya rekordlari, suzish bo'yicha 4 ta jahon va 11 ta olimpiya rekordlari o'matilgan edi.
Finlandiya sportchisi Paavo Nurmi yugurish bo'yicha 5 ta oltin medalga sazovor bo'lgan. Paavo Nurmi 1921-1929-yillar oralig'ida 1500 m dan 20 km gacha yugurish masofalari bo'yicha 29 ta jahon rekordlarini o'rnatgan. Amerikalik Jonn Vaysmyuller suzish bo'yicha 3 ta oltin medalga, fransiyalik Roje Dyukre qilichbozlik bo'yicha 5 ta medalga (3 tasi oltin) sazovor bo'lgan. 1924-yildan boshlab sport musobaqalari natijalarini norasmiy jamoa ochko hisobi asosida aniqlash qoidasi kiritilgan, ya’ni oltita sovrinli o'rinlar uchun ochko belgilangan: birinchi o'rin - 7 ochko,ik k in ch i o ‘rin - 5 ochko, uchinchi o ‘rin - 4 ochko, t o ‘rtinchi o ‘rin - 3 ochko, beshinchi o'rin- 2. ochko, oltinchi o‘rin - 1 ochko. Bu o‘yiniarda ilk bor olimpiya shiori - “Citius, Altius, Fortius” - “Tezroq, Balandroq, Kuchliroq” so‘zlari yangragan. Bu o‘yinlar Kuberten rahbarligida o‘tkazilgan oxirgi Olimpiya o‘yinlari boMgan.
VIII (yozgi) Olimpiya o‘yinlarining natijalari - 1-o‘rin - AQSH (45-27-27), 2-o‘rin - Fransiya (13-15-10), 3-o‘rin - Finlandiya (14-13- 10).
IX yozgi Olimpiya o‘yinlari 1928-yil 17-may - 12-avgust kun la ri A m sterdam sh ah rid a (G ollandiya) b o ‘lib o ‘tgan. 0 ‘yinlarga 46 ta davlatdan 3014 nafar (277 nafar ayol) sportchi tashrif buyurgan. 1928-yildan boshlab olimpiya mash’alasini yoqish an’anasi kiritilgan. Zamonaviy Olimpiya o'yinlari mash’alasi Gretsiyaning Alfey daryosi vodiysidagi Kronos tog ‘i yonida y o q iladi va O lim piya o ‘yinlari o ‘tk a zila d ig an sh a h a rg a keltiriladi. O lim piya o ‘yinlari ochilish marosimida tinchlik ramzi sifatida ilk bor oq kabutarlar uchiriIgan.
Olimpiya o‘yinlarida 14 ta sport turlari bo‘yicha 109 ta medallar jamlanmasi uchun musobaqalar о‘tkazilgan. Jonni Vaysmyuller (AQSH) suzish va Paavo Nurmi (Finlyandiya) yengil atletika bo‘yicha ikkinchi marta olimpiya chempioni bo‘lganlar. IX yozgi Olimpiya o ‘y in larin in g n atijalari - 1-o‘rin - A QSH (22-18-16), 2 - o ‘rin - Germaniya (10-7-14), 3-o‘rin - Finlandiya (8-8-9).
X yozgi Olimpiya o‘yinlari 1932-yil 30-iyul - 14-avgust kunlari Los-A njeJes shahrida (AQSH) b o ‘Jib o ‘tgan. 0 ‘yinJarga* 37 ta davlatdan 1408 nafar (126 nafar ayol) sportchi tashrif buyurgan. Olimpiya o'yinlarida Xitoy va Kolumbiya sportchilari ilk bor qatnashgan. Olimpiya o'yinlarida 17 ta sport turlari bo'yicha 116 ta medallar komplekti. uchun musobaqalar o'tkazilgan. O'yinlar davomida 116 ta olimpiya va 21 ta jahon rekordlari o'rnatilgan. Bunda Yaponiya sportchisi Kusuo Kitamura 14 yoshida 1500 m masofaga suzish bo'yicha ko'rsatgan natijasi (19.12.4.) keyingi 20 yil mobaynida o'zgarmagan. Shvetsiya sportchisi Karl Vestergren sport kurashi bo‘yicha uch karra (1920,1924,1932) olimpiya chempioni unvoniga sozovor bo'lgan. Eng ko'p olimpiya rekordlari suzish (36 ta) va yengil atletika (54 ta) sport turlarida o‘rnatilgan. Bu o'yinlarda g‘olib sportchilarni podiumga chiqarib taqdirlash an’anasi kiritilgan. Los-Anjeles shahrida sportchilar uchun 700 ta turar uy-joylari quribberilgan va keyingi davrlarda olimpiya shaharchalarini barpo etish an’anaga aylangan.
X yozgi Olimpiya o‘yinlarining natijalari - 1-o‘rin - AQSH (41- 32-30), 2-o‘rin - Italiya (12-12-12), 3-o‘rin - Fransiya (10-5-4).
XI yozgi Olimpiya o'yinlari 1936-yil 1 - 16-avgust kunlari B erlin s h a h rid a (G erm an iy a) b o ‘lib o ‘tgan. 0 ‘y in larg a 49 ta d a v la td a n 4066 nafar (328 nafar ayol) sportchi tashrif buyurgan. Olimpiya o'yinlarida Afg‘oniston, Bermud, Boliviya, Kosta-Rika va Lixtenshteyn sportchilari ilk bor qatnashgan.
Olimpiya o‘yinlari davomida Adolf Gitler targ‘ib etgan irqchilik va millatchilik siyosati yaqqol ko‘zga tashlanib turgan. Germaniya natsional-shovinistlari tomonidan Osiyo, Afrika qit’alari vakil lari, yahudiylar, turli mamlakatlardan kelgan negr irqiga mansub sportchilar kamsitilgan. Shunga qaramasdan, AQSH sportchisi Jeyms Ouens yengil atletika bo‘yicha 4 ta oltin medallarga sazovor bo‘lib va 4 ta olimpiya rekordlarini o‘matib, Olimpiada qahramoniga aylangan. AQSH terma jamoasining yana 10 nafar qora tanli sportchilari 11 medallarni (ulardan 6 ta oltin) egallashga muvaffaq bo‘lganlar.
O lim p iy a o ‘y in la rid a 19 t a sp o rt tu rla ri b o ‘y ic h a 129 ta m e d a lla r jamlanmasi uchun musobaqalar o'tkazilgan. Olimpiya dasturi basketbol, gandbol, baydarkada eshkak eshish sport turlari bilan t o ‘ldirilgan. XI yozgi O lim p iy a o ‘y in la rin in g natijalari - 1-o‘rin - Germaniya (33-26-30), 2-o‘rin - AQSH (24-20-12), 3-o‘rin - Vengriya (10-1-5).
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
I . 0 ‘zbekiston Respublikasining «Jismoniy tarbiya va sport to‘g‘risida»gi Qonuni. “Xalqso‘zi”, 2015-yil 5-sentabr.
2 . Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak y o ‘q. - Т . : “0 ‘zbe- kiston”, 1998. 3 .Karimov LA.
3. 0 ‘zbek xalqi hech qachon, hech kim ga qaram bo‘lmaydi. Т.: “O'zbekiston”, 2005.
4 .Karimov I.A. 0 ‘rta asr Sharq mutafakkirlari va olimlarining jahon sivilizatsiyasidagi o'mi va ahamiyati. Xalqaro anjumanda so‘zlagan nutqi. 16-may, 2014 y.
5 . 0 ‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.Karimovning
0 ‘zbekiston Bolalar sportini rivojlantirish Jam g ‘armasi homiylik kengashi majlisidagi ma’ruzasi. “Xalq so‘zi”, 2013, 2014, 2015, 12- fevral 2016 yy.
6.Abdiyev A., Jumanov O., Ne’matov B. Sport alifbosi. -Т.: 2007.
7.Avloniy A. Turkiy Guliston yoxud axloq. -Т.: O'qituvchi,