O liy o'q u V yurtlarining arxitektura V a qurilish ta ’lim y o ‘n alish I talabalari uchun darslik

Fb
Mx - Ra x ]
= —
• * , .
H o s il boMgan te n g la m a to ‘ g ‘ ri c h iz iq n i ifo d a la y d i. T o ‘ g ‘ ri c h iz iq n i c h i- 
z is h u c h u n u n in g ik k ita n u q ta sin i b ilis h k ifo y a .
B ir in c h i uchastkada x, n in g o ‘ zgarish chegarasi: 0 <
x, < a.
x , = 0 boMsa, M A = 0;
w
Fab
x , =
a
boMsa, 
M c = - j -
boMadi.
Shu is h la rn i ik k in c h i uchastka u ch u n ta k ro rla y m iz
r.r 
F - a
Mx = R b - x 2 =
——
x2 ; 
0 < x2 < b.
x 2 = 0 boMsa, M „ = 0;
, ,
Fab
x 2 =
b
boMsa, 
M c
= —— boMadi.
, 
/
X u s u s iy h o ld a , F k u c h i b a lk a n in g o ‘ rta s ig a q o ‘ y ilg a n boMsa, a = о = —
FI
boM adi.
4
K u c h q o ‘ y ilg a n n u qtadagi m o m e n t m a k s im a l m o m e n t h is o b la n a d i. E n g
k a tta k u c h la n is h shu ke sim d a h o s il boMadi.
E n d i b a lk a n in g o s tid a abssissa o ‘ q i o ‘ tk a z a m iz va y u q o rid a to p ilg a n
q iy m a tla m i masshtab b o ‘ y ic h a shu o ‘ qqa jo y la s h tira m iz . H o s il boMgan g ra fik
M e p y u ra s i deb a ta la d i (7 .8 -ra sm , b )
Ishora qoidasi.
E g u v c h i m om ent ish o ra sig a d o ir u m u m iy q o id a d a n k e ­
lib c h iq q a n h o ld a (q a b a riq pastga q a ra sa -m u sb a t, y u q o rig a qarasa m a n fiy ), 
m u s b a t is h o ra li o rd in a ta la r o ‘ qdan pastga, m a n fiy o rd in a ta la r o ‘ q dan y u q ­
o rig a q o ‘ y ila d i.
E p y u ra n i q a ysi to m o n g a jo y la s h tiris h g a d o ir ya n a b ir q o id a b o r. B u
q o id a g a m u v o fiq e p y u ra e g ilg a n s te rje n n in g to la la ri c h o 'z ilg a n to m o n g a
c h iz ila d i. B iz n in g m is o ld a b a lk a n in g p a stki to la la ri c h o ‘ z ilg a n . Shu bo isd an
e p y u ra pastga c h iz ilg a n . B u qoid a ram a v a s in iq o ‘ q li b a lk a la rd a ju d a qoM 
k e la d i. S h u n in g u c h u n ham « Q u rilis h m e x a n ik a » s id a aynan shu q o id ad a n
fo y d a la n ila d i. B ir o q a k s a riy a t « M a te ria lla r q a rs h ilig i» k ito b la r id a m u sb a t 
o rd in a ta la r o ‘ q dan y u q o rig a q o 'y ila d i. M a te ria lla r q a rs h ilig id a n k e y in q u ri-

---

lis h m e x a n ik a s in i o ‘ q iy d ig a n ta la b a la rg a q u la y lik y a ra tis h m aq sa d id a ush­
b u k ito b d a b iz m usbat o rd in a ta la m i pastga jo y la s h tiris h u s u lin i ta n la d ik .
Q e p y u ra s in i ham , M ep yu ra si s in g a ri, a w a l b irin c h i, s o ‘ n g ra ik k in c h i 
uchastka u c h u n q u ra m iz. B ir in c h i u ch a stka d a g i k o 'n d a la n g k u c h Q , tengla­
m a s in i tu z is h u ch u n ba lka o 'q ig a t i k boM gan o ‘ qqa k e s im d a n chap to m o n ­
da y o tg a n k u c h la r p ro e k s iy a la rin in g y ig M n d is in i y o z a m iz . B u n d a y k u c h x, 
k e s im d a n ch apda b irg in a d ir.