O liy o'q u V yurtlarining arxitektura V a qurilish ta ’lim y o ‘n alish I talabalari uchun darslik

10.4 K anonik tenglam a koefitsientlari va ozod hadlarini aniqlash
Kuchlar usulining kanonik tenglamalarini yechish uchun, y a ’ni ulardagi 
noma’lum kuchlar va momentlarni aniqlash uchun a w a l tenglam alam ing 
koeffitsientlari va ozod hadlari topiladi.
M a ’lum ki, k an o n ik ten g lam alam in g k o effitsie n t va o zod hadlari 
k o 'chishlardir. Shuning uchun ularni aniqlashda 9-bobda bayon etilgan 
ko'chishlar nazariyasidan foydalanamiz.
10.6-rasmdagi ramaning ko'chishlarini aniqlaymiz. Buning uchun birlik kuch­
lar ta’sirida eguvchi momentlaming birlik epyuralarini (10.7-rasm, a, b) qurib 
olamiz. Tashqi kuchlar ta’siridagi Mp epyurasi 10.7-rasm, d-da aks ettirilgan.
Birlik ko'ch ishlar quyidagi formulalardan topiladi:
Bu yerda 
M x
- sistem aning istalgan kesimida birlik kuch X ,= l dan hosil 
b o 'lgan moment;
M 2
- o 'sh a kesim da X2= l kuchidan hosil bo'lgan m om ent; 
n - ram a sterjenlari soni.
(10.5)

---

ИТПТШТТТИЬшттттн^-
/ 
,г,=;
ГЩПШШПв*’-;
t
\ Z , = 1
ш яя. 
ш ш ~
1 0 . 7 - r a s m .
Tashqi yuklardan hosil bo'lgan ko'chishlar quyidagi formulalardan topiladi:
E J
(10.6)
я о 
n
 
0
Vereshchagin formulasidan foydalanib, eguvchi moment epyuralaridan 
(10.7-rasm, a, b) quyidagilami aniqlaymiz:
• * 
/3
:> 
22
4
I 3 
I 3
S „ = -
г^гт; 
S l2 =
3 
E J
2 E J
5 ql
4
3 
E J '
д.» = -
lp 
8 Е /
Д2/. = ■
j
L
AEJ
Bu yerda J, = J, = J deb olingan.
T o 'g 'ri yechimga ega bo'lish uchun ko'chishlar to 'g 'ri topilgan bo'lishi 
kerak. Bulaming to 'g 'ri yoki n o to 'g 'ri topilganligini tekshirib ko'rsa bo'ladi. 
Ikki xil tekshirish bor:
Qatorma-qator tekshirish va yalpi tekshirish. 
___
Tekshirish uchun birlik epyuralarni qo'shib, yig'indi epyura 
{ M v )
quri- 
ladi (10.7-rasm, g). Qatorma-qator tekshirish quyidagi formula asosida amal­
ga oshiriladi: 
/
--------