O liy o'q u V yurtlarining arxitektura V a qurilish ta ’lim y o ‘n alish I talabalari uchun darslik

21^4
+ ^
22^2
+ A2/, = 0 .
4. Kanonik tenglamalaming koeffitsientlari va ozod hadlarini aniqlash

---

---

uchun asosiy sistemada tashqi kuch va birlik kuchlardan eguvchi moment- 
lar epyuralarini quramiz (g, h, i shakllar).
5. K o‘chishlarni aniqlashda Vereshchagin qoidasidan foydalanamiz:
1 1 , , 2 , „ 
1 7 , 1 . 2 , .
2 / г’ 
1 / 3 
/ 3
Л = -------2 + -------------------/ • —/ • —/• 2 = ------- + --------= ----- ;
E J 2
3
E J 2
2
3
3 E J
3 E J
E J
Я
1 
, 
I
, 
1 
1 
7 / 2
| 
1
±
1
4 1
1 + -------- / • / —1 = ----- + -
E J
E J 2
3 
E J
3 E J
3 E J
8 = 8
= —
- l - l 1 + - - 1
■
12 
31 
EJ 2 
+ EJ 2 Ъ 
EJ 2
 
3 
2EJ Ъ EJ 6 EJ
 
3 
EJ'
p 
E J 2
2
E J 2 2
3 
E J 3 % 
3 E J
2p 
E J 2
2
3
E J
3 8 
2 
8 £ / '
6. Topilgan koeffitsient va ozod hadlarni kanonik tenglamalarga q o ‘yib, 
X, va X, nom a’lumlami aniqlaymiz:
У 
У
1 
3 2 я
’ 
2 
64
7. Asosiy sistemaga tashqi kuchlari hamda topilgan X, va X2 reaksiya 
kuchlarini q o ‘yib (10.13-rasm, i) eguvchi momentlar (M), k o ‘ndalang (Q) 
va b o ‘ylam a (N) kuchlar epyuralarini qursa bo‘ladi.
8. Natijaviy M epyurasini, kuchlar ta ’sirining m ustaqilligi qoidasidan 
foydalanib qurishimiz ham mumkin:
M = M p + M xX + M r2 = M p
+ M , X , +
M 2X 2 .
Formulaning ikkinchi va uchinchi hadlarini hosil qilish uchun 
M ]
epyura 
ordinatalarini X, ga ko‘paytiramiz. Hosil b o ‘ladigan epyuralar tuzatilgan 
epyuralar deb ataladi (lO.M rasm , a, b). Natijaviy M epyurasi 10.14-rasm, d 
da berilgan.
9. K o‘ndalang kuchlar epyurasi Q ni quyidagi form ula asosida quramiz:
0 = Q ° + M y " ' ~ M -
Bu yerda 
Q ° -
oddiy balkaning ixtiyoriy kesimidagi k o ‘ndalang kuch;
М уп г, M m - M p
epyurasidagi oraliqning o ‘ng va chap ordinatalari.
243

---

13 / = _ ( _ | У )
64------------64------ _
z— q l -
q
4 = 3 L + _ M .
-------
^ 12
 
/ 
64 
2 
/
13 /
= Z T ? /; 
64
Я
2 
6
J 2
Л
+ 64 
64- ^ q l ; a < = 0
& s s 64?--------
6 4 '
/
38 / 
64

---

Topilgan ordinatalar b o ‘yicha avval 
Q ,
so ‘ngra 
N
epyuralari quriladi 
(10.14-rasm, e, f).
10. 
B o‘ylam a kuchlar epyurasi 
N
ni qurishda tugunlar m uvozanatidan 
foydalanam iz. B irinchi navbatda ikki elem entni biriktiruvchi tugunning 
muvozanati quriladi.
Musbat ishorali ko‘nda!ang kuchlar tugunni soat strelkasi y o ‘nalishida 
aylantiradi (10.15-rasm).
Tekshirish.
Hisob natijalari ikki xil y o ‘l bilan tekshiriladi. Ulardan biri