O liy o'q u V yurtlarining arxitektura V a qurilish ta ’lim y o ‘n alish I talabalari uchun darslik

c h a p m o m e n t f o k u s l
deb ataladi va F„ F2, F-,... Fn deb belgilanadi.
Agar nol nuqtalar yuk qo'yilgan oraliqning o‘ng tomonida joylashgan bo'lsa
-
o ‘n g m o m e n t f o k u s i
deb ataladi va 
bilan belgilanadi.
Uzluksiz balkaning yuklfnm agan oralig‘idagi tayanch m om entlarining 
absolut qiymatlari nisbati -
f o k u s l a r n i s b a t i
deb ataladi.

---

м„
Yuk qo'yilgan oraliqlarda fokuslarning holati fokuslar nisbatlari orqali 
aniqlanadi. Fokus nisbatlari o ‘z navbatida chap va o ‘ng nisbatlarga bo‘linadi.
Masalan, 10.24-rasmda tasvirlangan eguvchi moment epyurasidan chap 
va o ‘ng fokus nisbatlari quyidagicha aniqlanadi:
Chap fokus nisbatlari, ya’ni
M
l
- _
k
¥ ± - - K
M 0 
m
x
 
2 ,
m
2 ~
'
boMadl-
0 ‘ng fokus nisbatlari:
— L
——jr' 
-
V х ^ 6 -
M s 
S’ M 6 
K * ’ M
i -
Ъ оЧ айи
Tayanch momentlari har xil ishorali bo‘lgani uchun fokus nisbatlari 
manfiy ishoraga ega bo‘ladi.
Shunga o ‘xshash uzluksiz balkaning yuklanmagan n - oraligM uchun 
chap fokus nisbati quyidagicha aniqlanadi (10.25-rasm):
M
J T
=
■■
( I 0 I 1 )
1VJ
ii-1
Agar uzluksiz balkaning yuklanmagan «п» oraligM yuk qo'yilgan oral- 
iqqa nisbatan o‘ng tomonda bo‘lsa, u holda shu oraliq uchun o ‘ng fokus 
nisbati quyidagicha ifodalanadi (10.26-rasm):
=
(Ю .12)
Agar yuklanmagan oraliq yuk qo ‘yilgan n - oraliqning chap tom onida 
joylashgan boMsa, u holda eguvchi momentlar epyurasining chizig‘i chap 
fokusdan o ‘tadi: yuklanmagan oraliqning tayanch momentlari esa quyida­
gicha hisoblanadi:
(10.13)
-^Л-1
Agar yuklanmagan oraliq yuk q o ‘yilgan oraliqning o‘ng tomonida jo y ­
lashgan bo‘lsa, u holda eguvchi momentlar epyurasining chizigM o ‘ng fokus­
dan o ‘tadi va noma’lum tayanch momentlari quyidagi ifodadan aniqlanadi:

---

К
Demak, uzluksiz balkalarni moment fokuslari usulida hisoblash uchun 
birinchi navbatda, fokus nisbatlari va yuk qo‘yilgan oraliqdagi tayanch 
momentlari aniqlangan boMishi kerak. Chap fokus nisbatlarini aniqlash uchun 
yuk qo ‘yilgan oraliqdan chap tom onda joylashgan oraliqlar uchun uch m o­
mentlar tenglamasini tuzamiz. Uzluksiz balkaning birinchi tayanchi uchun 
(10.25-rasm ) uch momentlar tenglamasi quyidagi k o ‘rinishda yoziladi: