mustahkamlik chegarasi deb a ta la d i va q u y id a g i fo rm u la d a n a n iq la n a d i:
m a x
(2 .9 )
K u c h la n is h m u s ta h k a m lik chegarasiga
y e tg a n d a n a m u n a d a
bo'yincha deb ata
lu v c h i in g ic h k a u ch a stka p a yd o boMadi
(2 .6 -ra s m ). N a m u n a n in g u z a y is h i aynan
shu uchastka a tro fid a s o d ir boMadi, q o l-
a V//////2& ----
a gan q is m la r d e y a rli o ‘ z g a ris h s iz q o la d i.
B o ‘ y in c h a h o s il boMgan jo y d a k o ‘ ndalang
ke s im a-a k ic h ra y g a n lig i sababli d e fo rm a t
s iya k ic h ra y g a n k u c h ta ’ s irid a d a vo m eta
d i. B u h o i d ia g ra m m a n in g EF uchastka-
sida o ‘ z a k s in i top g a n .
Kuchning qiymati F nuqtasiga yetganda (2.5-rasm ) namuna uziladi. Bu nuqtadagi kuchlanish mustahkamlik chegarasidagi kuchlanishdan kichikroq- dek k o ‘rinadi. Buning sababi kuchlanishni dastlabki yuza A 0 ga nisbatan topilganligidadir. Aslida esa b o ‘yinchaning uzilish kesim i (a-a) dagi yuza A 0 ga nisbatan ancha kichik. Shu sababli uzilish ch o g ‘idagi haqiqiy kuch lanish ancha katta qiymatga ega b o ‘ladi. Shuning uchun ham bu kuchla nishni ba’zan haqiqiy mustahkamlik chegarasi deb yuritiladi. Materialning plastikligi oquvchanlik chegarasi va mustahkamlik chegarasi singari muhim mexanik xossalardan hisoblanadi. M aterialning plastikligi namuna uzilgandan keyingi nisbiy uzayish hamda ko‘ndalang kesim ning nis biy torayishi bilan ifodalanadi: ,
PK- P nisbiy uzayish j £ = -----------1 0 0 % (2.10) ^ о
