ta’sir etadi. Guk qonuniga binoan boMakchaning absolut uzayishi quyidagi-
ga teng boMadi:
EA
E
Bu ifodani 0 dan t gacha boMgan oraliqda integrallab, sterjenning toMiq
uzayishini aniqlaymiz:
f
Y
Y I1
A l =)o E XdX=2 E
(2'28>
G
Agar yl ning o‘miga -~ni qo‘ysak,
,
Gl
Al =
- kelib chiqadi.
(2.29)
2 EA
Fl
Tashqi kuch F ta’sirida hosil bo‘ladigan uzayish
ekanligi bizga
Guk qonunidan ma’lum. Buni (2.29) bilan taqqoslab, xususiy og‘irlik
ta’sirida vujudga keladigan uzayish tashqi kuch ta’sirida hosil boMadigan
uzayishdan ikki barobar kam boMishini anglaymiz. Sterjenning to‘liq uzayi
shi alohida uzayishlarning yigMndisidan tashkil topadi:
EA 2 EA
EA
Teng qarshilik ко‘rsatuvchi sterjenlar. Ko'ndalang kesimi o ‘zgarmas
boMgan steijenda kuchlanishlar xususiy ogMrlik hisobga olinganda faqat xavfli
kesimdagina ruxsat etilgan normal kuchlan-
ishga teng boMgan kuchlanish vujudga kela
di. Boshqa kesimlarda kuchlanish kamroq
boMadi. Demak materialning bir qismi behu-
da sarflanadi. Ammo sterjen kesim'arini shun-
day tanlash mumkinki, barcha kesimlardagi
kuchlanish bir xil boMsin. Bunday kesimli
sterjenlar teng qarshilik ко 'rsatuvchi sterjen
lar deb ataladi. Masala ana shu o‘zgaruvchan
kesim yuzani aniqlashdan iborat.
Baland ustunga F kuchi qo‘yilgan dey-
lik (2.17-rasm). Ustunning yuqori kesimi
|
