Mazkur bobda siljish deformatsiyasi haqida tushun- cha berilib, siljishda vujudga keladigan kuchlanish va deformatsiyalarni aniqlash usullari bayon etiladi. Parchin mix va payvand birikmalarini hisob- lashga doir misollar keltiriladi. 5.1. Siljishdagi kuchlanishlar. Siljishdagi Guk qonuni T e x n ik a a m a liy o tid a s iljis h d e form atsiyasi va q irq ilis h o q ib a tid a ishdan
c h iq a d ig a n k o n s tru k s iy a e le m e n tla ri uchrab tu ra d i. B o lt y o k i p a rc h in m ix
(за кл ё п ка )
y o rd a m id a ulangan b irik m a la r bunga m is o l b o ‘ la o la d i. P archin
m ix li b irik m a la r o ‘ m in i k e y in g i davrlarda e le k tr payvand e g a lla y boshladi.
B iro q b in o k o rlik d a , ke m a so zlik va sa m o ly o ts o z lik d a , k o ‘ p rik fe rm a la ri va
re z e rv u a rla r q u rilis h id a p a rch in m ix h a li ham on o ‘ z m a v q e in i saqlab k e l-
m oqda. S h unday ekan boMajak m uhandis k o n s tru k s iy a e le m e n tla rin i s iljis h -
ga h iso b la sh u s u lla ri b ila n tanish b o ‘ lis h i lo z im .
Ik k ita o ‘ zaro y a q in , am m o qaram a-qarshi y o ‘ nalgan kuch F katta q iy
m a tg a ega boMsa, ste rje n q irq ila d i (5 .1 -ra s m ). S te rje n q ir q ilis h o ld id a n
5 .1 -rasm , b da k o ‘ rs a tilg a n id e k d e fo rm a ts iy a la n a d i. U s h b u d e fo rm a ts iy a
siljish deb a ta la d i. S iljis h d a n a w a lg i abed t o ‘ g ‘ ri t o ‘ rtb u rc h a k siljis h d a n
s o ‘ ng
c 'd ’ p a ra lle lo g ra m m k o ‘ rin is h in i o la d i. cd ke s im i ab ke s im ig a nisba
tan c c 1 m asofaga s iljiy d i (5.2-rasm ). B u m asofa ab so lut s iljis h deb ataladi.
A b s o lu t s iljis h n in g q iy m a ti ik k ita q o ‘ shni ke sim ab ham da cd orasidagi
m asofaga b o g ‘ liq . K e s im la r orasidagi m asofa qancha katta boMsa, absolut
s iljis h ham shuncha ka tta boMadi.
— > - Ч + С
b i
j
Y
i Y
'
t f t J 1 1 / / / / : s s /s /s ////////////
