XI BOB MURAKKAB QARSHILIK M avzu m azm uni.
Ushbu bobda deformatsiyaning murakkabroq turlari bilan tanishamiz. T o'liq ko'chishlar oddiy deform atsiyalar yig 'in d isid a n tashkil topgan hollam i, ya'rti murakkab qarshilik holatini к о ‘rib o'tam iz. Shunday holat uchun kuchlanishlarni aniqlash form ulalarini chiqaramiz. 11.1. Qiyshiq egilish M a’lumki brus kesim larida ta ’sir natijasida umumiy holda 6-ta ichki
kuch omillari hosil boMadi.
A w algi boblarda har bir ichki kuchning brusga ko‘rsatadigan ta ’siri
o ‘rganiIdi. B o'ylam a kuch ta ’sirida brusda ch o ‘zilish (siqilish), k o ‘ndalang
kuch ta ’sirida (qisqa) bruslarda siljish, burovchi moment ta ’sirida - bura-
lish hamda eguvchi m oment va ko‘ndalang kuchlar ta ’sirida - egilish de-:
formatsiyalari hosil boMishi k o ‘rib chiqildi. B u to ‘rt turdagi deform atsiya-
lami
brusning oddiy deform atsiyalari deb ataladi.
Ammo, amaliyotda shunday hollar uchraydiki, bir vaqtning o‘zida brus ke
simlarida bir necha ichki kuch omillari birgalikda ta’sir etadi, masalan: bo‘ylama
kuch va eguvchi moment, burovchi moment va ko'ndalang kuch va h.k.
M avjud ichki kuchlar o ‘zlariga mos deform atsiyalarni hosil qiladi -
demak brusda bir necha turdagi deform atsiyalar majmuasi sodir boMadi.
Quyida brus m urakkab deform atsiyasining bir turi hisoblanm ish - bal
kaning qiyshiq egilishi bilan tanishib chiqamiz.
Balkaga qo‘yilgan kuch balkaning simmetriya tekisligi bilan (kesimning
bosh o'qlari bilan) biror kuch hosil etsa, balkada qiyshiq egilish hosil boMadi.
Bir uchi sham irsiz biriktirilgan, ko‘ndalang kesimi to ‘g ‘ri to ‘rtburchak
boMgan balkaning erkin uchiga balka o ‘qiga tik y o ‘n alish d a F kuchi
qo‘yilgan, deb faraz etaylik. Ushbu kuch balka ko‘ndalang kesim ining bosh
o‘qi 0
у bilan a burchak tashkil etadi (11.1-rasm, a,b)
Eguvchi m om entning ta ’sir etish tekisligi balkaning ikkita bosh tekis-
liklaridan birortasiga ham mos tushmaganligi sababli, bunday egilish - qiy
shiq egilish boMadi.
Tayanchdan
x m asofada yotgan m n kesim dagi eguvchi m om entning
absolut qiymati quyidagiga teng boMadi:
M = F (
