O liy o'q u V yurtlarining arxitektura V a qurilish ta ’lim y o ‘n alish I talabalari uchun darslik

Bu yerda 
dK
 - namunaning uzilgandan keyingi uzunligi;
l u -
dastlabki uzunlik.
K o‘ndaIang kesim yuzasining nisbiy torayishi quyidagi ifodadan aniq­
lanadi:
i// = A° - - - i o o  
(2 U )
л о
bu yerda Ak -nam una uzilgandan keyin bo‘yincha ko‘ndalang kesimining yuzasi;
A 0 - namunaning dastlabki ko‘ndalang kesim yuzasi.
Nam unaning elastiklik chegarasidan keyingi deform atsiyasini ko‘rib
o ‘tamiz. C ho‘zuvchi kuchni elastiklik chegarasidan yuqorida yotgan M nuq-
tasigacha oshira borib, shu nuqtada yukni olsak (namunani yukdan ozod
etsak) diagramma chizig‘i OA ga parallel boMgan M N chizigM b o ‘ylab orqa-
ga qaytadi. Yuk olingach namunada 
A l \
ga teng boMgan qoldiq plastik
deformatsiya qoladi. Deformatsiyaning elastik qismi (A f,.„ ) yuk olingan-
dan keyin y o ‘qolib ketadi.
Binobarin, elastiklik chegarasidan o ‘tgandan s o ‘ng namunaning toMiq
uzayishi ikki qismdan - elastik va plastik qismlardan iborat boMadi:
A /'= < + * / . ' .
Qoldiq deformatsiya qancha katta boMsa, materialning plastikligi shun-
cha yuqori boMadi.

---

Deformatsiyalar ishi.
C ho‘zilish
diagrammasi materialning yuqorida
ko‘rib o ‘tilgan mexanik tavsiflaridan
tashqari uning energetik tavsiflarini
ham aniqlash im konini beradi.
F - Al
 _koordinataIarda ch izilgan
ch o‘zilish diagrammasining namuna
uzilgandan k ey in g i t o ‘liq y u za si
O A B D E nam unani u zish uchun
sarflangan ishning miqdorini beradi
(2.7-rasm).