a T va crin lami bir muncha kamaytirish lozim bo‘ladi. Shunday qilib, ruxsat etilgan kuchlanish quyidagi formula orqali aniqlanishi mum kin: И
= 7
( 2
Л 6
) bu yerda a - xavfli kuchlanish (cr?. yoki crm); к - mustahkamlik zaxirasi koeffitsienti. Mustahkamlik zaxirasi koeffitsientining qiymatlari materialning xiliga (m o ‘rt yoki plastikligiga), ta’sir etuvchi yukning xarakteriga (statik yoki dinam ikligiga) va boshqa om illarga b o g ‘liq. K o ‘p sonli tajribalarning ko'rsatishicha «к» ning qiymatini plastik materiallar uchun 1,4-1,6; m o‘rt materiallar uchun esa 2 ,5 -3 ,0 oralig‘ida olish mumkin. Ruxsat etilgan kuchlanishni to ‘g ‘ri tanlash katta ahamiyatga ega, chun ki loyihalanayotgan konstruksiyaning mustahkamligi, ayniqsa, masalaning iqtisodiy tomonlari, ya’ni material sarfi aynan ana shunga bog'liq. Shuning uchun ham mashinasozlik va binokorlikda q o ‘llaniladigan asosiy material- laming ruxsat etilgan kuchlanishlarini belgilash masalalari bilan davlat or- ganlari shug'ullanadi. Davlat organlari o ‘rnatgan m e’yor (norma) larga loy- iha tashkilotlari amal qiladilar. Materialning sifati yaxshilangan sari hamda hisoblash usullarining takomillashuvi bilan ruxsat etilgan kuchlanishlar miq dori oshirib boriladi. Hozirgi paytda q o ‘llanishda bo‘lgan ruxsat etilgan kuchlanishlarning m o‘ljal qiymatlari 3-jadvalda keltirilgan. 3-jadval Cho‘zilish va siqilish uchun asosiy ruxsat etilgan kuchlanishlarning mo‘ljal qiymatlari Materiallar nomi Ruxsat etilgan kuchlanish, MPa
