O liy o'q u V yurtlarining arxitektura V a qurilish ta ’lim y o ‘n alish I talabalari uchun darslik

)
Sterjenning ogMrligi G = A - i y  (bu yerda у -  materialning solishtirma
ogMrligi) ekanligini inobatga olsak, mustahkamlik shartini quyidagi
ko‘rinishda ifodalasa ham boMadi:
— + i y < [ a \  
(2.23)
Bu formuladan foydalanib, sterjenning hisobiy kesim yuzasini aniqlash
mumkin:
А - [ ф т ў  
<2'24>
Sterjenning pastki uchidan ixtiyoriy (x) masofada yotgan kesimda xu­
susiy ogMrlikning o‘zidan hosil boMadigan kuchlanish
G y 
Axy
&x = 
' = ~ ~ = XY 
ga teng boMadi. 
(2.25)
/L 
A
Bundan shu narsa ayon boMadiki, o‘zgarmas ko‘ndalang kesim yuzali
sterjenlarda xususiy ogMrlik ta’sirida vujudga keladigan kuchlanishning qi­
ymati sterjenning kesim yuzasiga bogMiq emas ekan. Bundan yana x maso­
fada x y  materialning mustahkamlik chegarasi a n,r ga tenglashganda ster­
jen 
0
‘zining ogMrligi ta’sirida uzilib ketishi mumkinligini ham bilsa boMadi.
Xususiy ogMrlik ta’sirida uzilishi mumkin boMgan uzunlik -
deb ata­
ladi va quyidagi formuladan aniqlanadi:
(2.26)
Sterjenda faqat xususiy ogMrlik ta’sirida ruxsat etilgan kuchlanish vu­
judga kelishini ta’minlaydigan uzunlik chegaraviy uzunlik - £r deb ataladi
va quyidagi formuladan topiladi:
[crl
?r = — ■ 
(2.27)
Г
Endi xususiy ogMrlik ta’sirida sterjenning deformatsiyasini aniqlaymiz.
Sterjenning erkin uchidan x masofada dx elementar boMakcha ajratamiz
(2.16-rasm). Bu boMakchaga qiymati Ay x ga teng boMgan cho‘zuvchi kuch