4.4. Tekis kuchlanish holati Inshoot va mashina qismlarida tekis kuchlanish, ya’ni ikki yo‘nalishdagi kuchlanish holatlari ko‘plab uchraydi. Bunday holatni faqat siqilish cho‘zilishda emas, egilish va buralishga ishlaydigan elementlarda ham uchratishimiz mumkin. Bu mulohazalar hajmiy kuchlanish hola- tiga ham taalluqlidir. Elementlaming mus- tahkamligiga baho berar ekanmiz, mu rakkab kuchlanish holatida boMgan ele mentning istalgan kesimlaridagi kuchla nishlami aniqlashni bilishimiz kerak. Tekis kuchlanish holatidagi ele mentning og‘ma yuzalaridagi normal va urinma kuchlanishlami aniqlaymiz (4.4- rasm). Elementning yon tomonlariga ta’sir etuvchi bosh normal kuchlanishlami a, va
ст 2
deb belgilaymiz. Tekis kuchlanish holatida tomonlaming birida bosh nor mal kuchlanish (ct3) nol boMadi. Eslatib o'tamiz: bosh normal kuchlanishlar cho‘zuvchi boMsa ishora musbat, siquvchi boMsa ishora manfiy olinadi. Bizning holda har ikkalasi ham musbat. Agar bosh kuchlanishlardan biri cho‘zuvchi, ikkinchisi siquvchi boMsa, u holda ularning birinchisi ст, va ikkinchisi ct 3
deb belgilanadi; agar ikkala kuchlanish siquvchi boMsa, u hol da absolut qiymati kichikrogM a 2
kattarogM esa ct 3
deb qabuL qilinadi. Normali vertikal o‘q bilan a, burchak tashkil qilgan qiya yuzachadagi normal o a va urinma та kuchlanishlami aniqlaymiz. Yuqoridagi normal (qiya yuzaga tik boMgan o‘q) gorizontal o‘q bilan, aniqrogM a 2 ning yo‘nalishi bilan a 2 burchak tashkil etadi. Qiya yuzachadagi kuchlanish-
