riga musbat ishorali, chapga va pastga manfiy ishorali kuchlanishlar oMchab qo‘yiladi. a o‘qiga ma’lum masshtabda ст, v aa 2
kuchlanishlami ifodalovchi OA va OB kesimlami oMchab qo‘yamiz (4.6-rasm, a) 4.6-rasm, b da ст, ham ct 2
ham cho‘zuvchi kuchlanish shaklida tasvirlangan. Agar kuchlanish- lardan biri yoki ikkalasi siquvchi boMsa, kesmalami manfiy tomonga, ya’ni 0 dan chapga oMchab qo‘yiladi. AB kesmani aylananing diametri deb faraz etib, С markaz bo‘yicha doira chizamiz. Ana shu doira kuchlanishlar doira si, yoki uning muallifi nomi bilan, Mor doirasi deb ataladi. Bosh normal kuchlanish ст, ga nisbatan a burchak tashkil etgan yuzachada vujudga kela digan normal ct„ va urinma t „ kuchlanishlami aniqlash uchun doira markazi С dan 2ct gradus qiyalikda yotuvchi D nuqtasini belgilaymiz. Bu nuqta a qiyalikdagi kesimga mos keladi; lifting OK va DK koordinatalari esa izla- nayotgan kuchlanishlar ста va ta ni beradi. Buning isboti quyidagicha: r rs АГ^ D П O B - O A CT{- a 2 Shakldan: CD = A C = BC = — =-----------= 1
2-; KDC uchburchagidan Д К = СД sin 2a sin 2a = ra Yana o‘sha shakldan: 2
OK = OB + BC + CK = O-, + 0-1
■ + g | - cos2g = 2
2
= o\ +—— ^ - ( 1
-c o s 2
a ) = o-, + —— ^ - 2
cos2a = 2
‘ 2
= < j 2 + cr,
