Shigellyozlarda epidemiologik nazoratni tashkil etish
Epidemiologik nazorat shigellyozlarda ham boshqa kasalliklardagi singari 3 ta
asosiy qismdan yoki bosqichdan iborat:
a) Epidemik jarayon va kasallanganlar haqidagi axborotlarni to’plash.
b) epidemik jarayonga diagnoz qo’yish.
v) boshqaruv ishlarini amalga oshirish.
Epidemik jarayon va kasallanganlar haqidagi axborotlar quyidagilarni
bajarishni taqozo etadi:
1. Aholi o’rtasida (bolalar va katta yoshdagi kishilar orasida alohida) shigella
tashuvchilikni va doimiy ravishda kasallanish darajasini aniqlab turish lozim.
2. Shigellalar atrof - muhitda oziq-ovqat mahsulotlarida, suvda va boshqa
ob’ektlarda tarqalganligi ma’lumotlarini to’plash.
3. Bemorlardan ajratib olingan shigellalarning turlarini aniqlab, antigenlik
strukturasi va biokimyoviy xossalarini, ya’ni mannit parchalash va
parchalamasligini yoki laktoza parchalash qobiliyatini hamda antibiotiklarga
chidamliligini aniqlash lozim.
Yuqorida qayd etilgan ma’lumotlarni uzluksiz va doimiy ravishda to’plash
uchun epidemiologlar boshqa tibbiyot xodimlari bilan o’zaro hamkorlikda
ishlashlari kerak.
Epidemik jarayonga diagnoz qo’yish uchun quyidagilarni bajarish tavsiya
etiladi: shigellyoz kasalliklarida epidemik o’choqlarni, unda kasallikning kelib
chiqish sabablarini sinchiklab tekshirish kerak. Kasallikni shigellaning qaysi turi
chaqirganligiga qarab qaysi omil bu jarayonni rivojlanishida muhim rol o’ynashini
aniqlash mumkin.
Operativ (tezkorlik bilan o’tkaziladigan) epidemiologik tahlil
Bu tahlil kasallikni tarqalishiga ta’sir etuvchi omillarni va ularga ta’sir etish
davrining qachon boshlanganligini aniqlash maqsadida o’tkaziladi. Buning uchun
har kuni haftalik uchragan kasallik-lar darajasini kasallanganlar yoshi, kasbi va bu
kasallikning kelib chiqishini, kasallik tarqalgan hududlarni kuzatib boriladi. Bunda
faqat shigellalar bilan kasallanish darajasi ham tahlil qilinadi. Bundan tashqari
iste’mol qilinadigan oziq-ovqat, suv, sut, qatiq mahsulotlarining sifati, umumiy
ovqatlanish korxonalarining sanitariya ahvoli haqidagi ma’lumotlarni tahlil qilish,
ularni laboratoriya tekshiruv usullaridan o’tkazib turish.
