O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg



Yüklə 0,79 Mb.
səhifə142/169
tarix26.11.2023
ölçüsü0,79 Mb.
#135416
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   169
O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg-fayllar.org (1)

Epidemiologayasi 

Infeksiya manbai bo’lib bemor odam, tashuvchilar (kasallikni boshidan


kechirganlar) va sog’lom bakteriya tashuvchi odamlar hisoblanadi.
Ko’pincha yuqish kasallikning payqalmas shaklidagi bemorlar va tashuvchilar
orqali sodir bo’ladi. Eng xavfli yuqumli bo’lib, kasallanishning generallashgan
shaklidagi bemorlar hisoblanadi, chunki ularning burun-halqumidan asosan
kasallikning birinchi kunlarida juda ko’p meningokokklar ajraladi.
Kasallikning payqalmas shaklidagi bemorlar epidemiologik jihatdan o’ta
xavfli hisoblanadilar, chunki gospitalizatsiya qilinmaganliklari sababli sog’lom
odamlar bilan odatdagidek muloqotda bo’lib, ko’pchilikni zararlashi mumkin.
Epidemik serebrospinal meningitda ikkita toifadagi tashuvchilar bo’ladi:
kasallikni boshdan o’tkazgan va sog’lom tashuvchilar.
Kasallikni boshdan o’tkazganlar sog’ayganlaridan so’ng dastlabki 2 hafta
ichida atrofdagilar uchun xavfsiz bo’lib yuradilar, faqat 5% ga yaqinigina
tashuvchi bo’lib qolishlari mumkin. Burun-halqum surunkali kasalligini boshdan
o’tkazgan tashuvchilar infeksiya manbai sifatida katta ahamiyatga ega bo’lishlari
mumkin.
Sog’lom tashuvchilik belgisiz meningokokk infeksiyaning natijasi bo’lib
hisoblanadi. U hayot mobaynida birlamchi zararlanganda ham yuzaga chiqishi
mumkin. Sog’lom tashuvchilarning soni bemorlar sonidan 4-10 marta, ba’zida esa
undan ham ko’p bo’lishi mumkin. V.D.Belyakov, Yafaev(1989) ma’lumotlariga
asosan 1 bemorga 18000 dan 50000 gacha tashuvchilar to’g’ri kelishi mukin. Ular
ham infeksiya manbai sifatida epidemiologik jihatdan katta ahamiyatga egadirlar.
Sog’lom tashuvchilik odatda qisqa muddatli bo’ladi (1,5-2 haftagacha).



187
Epidemik serebrospinal meningit deyarli havo-tomchi yo’li orqali yuqib,


yuqishning asosiy qismi esa bemorlar va tashuvchilar bilan yaqinda muloqotda
bo’lganda yuzaga keladi. Epidemik serebrospinal meningitga odamlarning
moyilligi unchalik katta emas. L.V.Gromashevskiy va G.M.Voyndraxning
ko’rsatishlaricha meningokokk bilan zararlangan 100 nafar odamdan faqat
bittasigina meningit bilan kasallanar ekan, 1-2 tasida esa meningokokksemiya
rivojlanadi. 15-16 tasida nazofaringit belgilari kuzatiladi, qolganlari esa sog’lom
tashuvchilar sifatida infeksiyani belgisiz o’tkazishar ekanlar.
Epidemik meningit asosan kichik yoshdagi bolalarda ko’proq uchraydi.
Kattalarda esa ko’proq nazofaringit ko’rinishida uchraydi. Epidemik serebral
meningit shaharlarda qishloq joylariga nisbatan ko’proq uchraydi. Meningit bilan
kasallanish ko’proq yilning sovuq vaqtlarida uchraydi. Meningokokkli infeksiyaga
ham davriy ko’tarilishlar xosdir. Ular tashuvchi payqalmas shakllarining keng
tarqalganligi, shuningdek generallashgan shakllari bilan kasallanishlar oshib
borishi bilan xarakterlanadi. Bunday ko’tarilishlar 8, 10, 15 va ba’zan 30 yil
oralig’ida ham bo’lib turishi mumkin. Kasallik fevral - may oylarida ko’p
uchraydi. Bunday bo’lishiga qish oylarida odamlarning bir joyga to’planishi
natijasida tashuvchilik ko’payishi sababdir.



Yüklə 0,79 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   169




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin