O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg

Epidemiyaga qarshi qo’llaniladigan chora-tadbirlar ro’yxati. 

Yo’nalishi

Tadbirlar guruhi
Kasallik manbai

a) diagnoz qo’yish, ajratib qo’yish, davolash

b) sanitariya-veterinariya chora-tadbirlari va
kemiruvchilarga qarshi kurashish
Yuqish mexanizmi

Sanitariya

va
gagiyena
tadbirlari.
Dezinfeksiya, sterilizatsiya va dezinseksiya
Organizmning kasalliklarga
nisbatan moyilligi
Emlash, zudlik bilan emlash
Umumiy

Laboratoriya tekshiruvlari,

sanitariya-maorif ishi

Ma’lum bir kasalliklarga qarshi kurashish bo’yicha o’tkaziladigan tadbirlar

o’z mohiyatiga ko’ra epidemik jarayonning har qanday omiliga qaratilishi mumkin
va bu omillardan birontasining bartaraf etilishi yuqumli kasallikning bundan
keyingi tarqalishiga yo’l qo’ymaydi, ya’ni epidemiya o’chog’ining tugatilishiga
olib keladi. Bu uch omilga oid tadbirlar kuyidagilardir:
1) yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilari manbaiga qaratilgan tadbirlar;
2) yuqumli kasallik qo’zg’atuvchilarining yuqish mexanizmiga nisbatan
qo’llaniladigan tadbirlar;
3) organizmning yuqumli kasallikka nisbatan moyilligini kamaytirish (rejali

---

37
va shoshilinch emlash).

Birinchi omilga, ya’ni yuqumli kasallik manbai bo’lmish odam organizmiga
xos (antroponoz) va hayvon organizmiga nisbatan (zoonoz) tegishli kasalliklarda
qo’llaniladigan chora-tadbirlar har xil bo’ladi. Antroponozlarda qo’llaniladigan
chora-tadbirlar kasalliklarni aniqlash usullari, bemorni ajratib qo’yish, davolash va
atrofdagi kishilar bilan bo’ladigan aloqalarni cheklash kabi chora-tadbirlardan
iborat. Zoonoz kasalliklarda sanitariya-veterinariya va kemiruvchilarga qarshi
kurash (deratizatsiya) tadbirlar qo’llaniladi (11-jadvalda ko’rsatilgan).

11-jadval