O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg

XAVFLI OMIL BO’YICHA KASALLANISHNI ANIQLASHDA 
KORRELYATSIYA O’ZGARISHLARI 

Nisbiy jihatdan katta sonli kuzatuvlarda ko’rsatkich kattaliklari bo’yicha va

umumiy ma’lumotlar bo’yicha korrelyatsiya aniqlashni bajarish hollarida ko’p vaqt
sarflanadi. Bu holatlarda to’g’ri kelmagan ko’rsatkichlar aniqlanishiga olib keladi,
shartli raqamlar yoki o’zgarishlar bo’ladi. Korrelyatsiya koeffitsientini aniqlash
uslubida o’rganiluvchi omillar o’rtasidagi bog’lanish kuchi va xarakteri kattaligiga
etarli aniqlik kiritiladi. O’rganiluvchi qatorlarning tekshiriluvchi ko’rsatkichlarini
to’g’ri yoki teskari sinxron o’rganishda qo’llanilmaydi, chunki epidemiologik
amaliyotda bu kam uchraydi.
Korrelyatsiyannig koeffitsienti o’zgarishini aniqlashda Spirion usuli
qo’llaniladi - r (ro).
6∑dx
2

pxy = 1-

(n
2
-1)

bu yerda

rxu - korrelyatsiya koeffitsienti o’zgarishi
d - dispersiya (o’zgarishlarning tartibli raqami o’rtasidagi farq)
n - tekshiriluvchi kuzatish juftliklar soni
∑- jami belgisi

S
h

ah
arl
ar

Prof.ko’rik

rejasining baj.
% hisobida (x)
Prof.ko’rikda
aniqlangan
kasallarning
o’rtacha soni %
hisobida (y)
Tartib raqami
(rang)
Ranglar
farqi (d)
d
2
x
y
O
109,5
80,1
1
2
-1
1
B
84,5
80,7
7
1
6
36
V
100,6
77,4
2
4
-2
4
I
96,0
70,0
3
6
-3
9
K
93,4
79,6
5
3
2
4
S
95,0
75,0
4
5
-1
1
D
91,0
61,0
6
7
-1
1
n=7
∑d = 0 ∑d
2
= 56

1-6,56
xy = = - 0,99

7(72-1)
Korrelyatsiya koeffitsient yuqoridagi misolda profilaktik ko’rik bilan ushbu
ko’rikdagi aniqlangan bemorlar o’rtasidagi to’g’ri musbat bog’lanish kuchsiz
darajada ekanligini ko’rsatadi.

---

114