O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg

g) Difteriyaga qarshi immunitet hosil qilishga qaratilgan chora-tadbirlar.
Difteriya kasalligi tarqalishining oldini olish uchun muloqotda bo’lganlarning
(bolalar, kattalar) hammasini emlash kerak. Bolalarni zudlik bilan emlash lozim
(navbatdagi vaksinatsiya yoki revaksinatsiya vaqti kelmagan bo’lsa ham). 16
yoshgacha va undan kattalar oxirgi 10 yil ichida emlanganlar, emlashga tibbiy
qarshiligi bo’lmaganlarning hammasi bir marta 0,5 ml miqdorda muskullar orasiga
ADM yoki ADS-M anatoksini bilan emlanadilar. Qolgan muloqotda bo’lganlar (3-
16 yoshdagilar) emlanmaganligini aniqlash uchun zardoblarini RNGA bilan
tekshiriladi. Qon zardobida 0,08 (me)mldan kam anatoksin topilganlar yoki RNGA
titri 1:40 dan kam bo’lganlar qayta emlanadilar.

Difteriyaning maxsus profilaktikasi 

Difteriyaning asosiy profilaktika choralari bo’lib, difteriya anatoksini bilan

emlash hisoblanadi. Hozirgi vaqtda shimdirilgan (adsorblangan) difteriya
anatoksini ishlatiladi. Difteriyaga qarshi maxsus emlash ishlari O’zbekiston
Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlangan SanPiN 0132-02
sonli hujjati asosida olib boriladi.
Birinchi vaksinatsiya 2 oylik chaqaloqqa AKDS vaksinasi yordamida bir
oylik oraliq bilan 3 marotaba qilinadi. Revaksinatsiya esa 16 oylikda AKDS

---

183
vaksinasi bilan o’tkaziladi, 7 yoshda, 16 yoshda, 26 yoshda va 46 yoshlarda esa

ADS-M anatoksini bilan qayta emlanadi.
Difteriya profilaktikasi samara berishi uchun kamida 90 % bolalarni emlash
lozim bo’ladi. Bunga emlashlarni aniq rejalashtirish va bu rejalarning bajarilishi
ustidan qat’iy nazorat qilib turish bilan erishish mumkin. Bolalar poliklinikalari
emlash rejalarini tuzishda avval bolalarning nomma-nom ro’yxatini tuzib
chiqadilar. Bular emlashlarni hisoblash kartasi (63-shakl) va bolaning rivojlanish
tarixi kartalari bilan (112-shakl) yig’iladi. Bunda barcha bolalar ro’yxati olinadi.
Chaqaloqlarning vaksinatsiya rejasi tug’ilganlik haqidagi ma’lumotlarga asosan
tuzib chiqiladi. Inieksiya qilishdan oldin vrach bolaning emlashga qarshi
ko’rsatmalarini aniqlash maqsadida uning sog’lig’ini ko’zdan kechirishi lozim.
Shuni esda tutish lozimki, bu qarshi ko’rsatmalarning barchasi vaqtinchalikdir,
shuning uchun bu qarshi ko’rsatmalar bartaraf qilinganidan keyingi emlangan
bolani nazorat qilib turish juda muhimdir.