O. M. Mirtazaev epidemiologiyadan amaliy mashg

Chorvachalik va parrandachilik xo’jaliklarida
salmonellyozlar profilaktikasi 

Tibbiy xizmat ham, veterinariya xizmati ham salmonellyozlarning oldini

olishda katta ahamiyatga ega.
Tibbiyot va veterinariya xodimlari quyidagi qoidalarga amal qilishlari lozim.
1. Hayvonlarda va parrandalarda salmonellyoz kasalliklari aniqlanganda
veterinariya xodimlari bu haqda mahalliy DSENMga xabar qilishlari zarur. O’z
navbatida tibbiyot xodimlari epidemik o’choqda epidemiologik tekshirish
o’tkazishda va uni bartaraf etishda zarurat tug’ilganda veterinariya xodimlarini
jalb qilishlari lozim.
2. Sut fermalariga ishga kiruvchi shaxslarni salmonellyoz yo’qligiga
tekshirish lozim. Sut zavodlarida va sut oshxonalarida sutni yig’ish, saqlash va
tashishga, jihozlash, asbob-uskunalarga ishlov berish sifatiga, pasterizatorlarning
sozligi va samarali ishlashiga, sut va sut-qatiq mahsulotlarini sovutish rejimiga
e’tibor berish zarur.
3. Chorvachilik va parrandachilik fermalarida rejali va epidemiologik
ko’rsatmalar bo’yicha dezinfeksiya va deratizatsiya qilish lozim. Hayvonlar
salmonellyoz bilan og’riganda hayvonlar saqlanadigan joylarni har kuni
dezinfeksiya qilish zarur.
4. Hayvonlar majburan so’yilgan taqdirda go’sht va uning mahsulotlarini
veterinariya va bakteriologiya jihatidan tekshirmay turib ishlatish qatiyan man
etiladi. Majburan so’yilgan hayvonlar go’shtini qayta ishlash, saqlash va sotishning
sanitariya-gigiyena talablariga to’la rioya qilish lozim.
5. Salmonellyozlar tez-tez qayd qilinib turgan xo’jaliklardan mollarni
qushxonalarga yuborishda bu haqda qushxona ma’muriyatiga yozma ravishda
xabar qilish kerak.

---

135
Umumiy ovqatlanish va ovqat mahsulotlari bilan savdo

qilish korxonalarida ko’riladigan choralar
Salmonellyoz tarqalishida ovqatlanish ob’ektlarining ahamiyati muhim
bo’ladi. Bunda aholini ovqat mahsulotlari bilan markazlashtirilgan holda
ta’minlash va umumiy ovqatlanish korxonalari sonining va salmog’ining o’sib
borishini hisobga olish lozim.
Umumiy ovqatlanish, savdo korxonalarida va bozorlarda xom go’sht
mahsulotlarini tayyor mahsulotlardan ajratib qo’yish, ularni tashish, saqlash va
sotish talablariga qat’iy rioya qilish zarur.
Salmonellyozlarga yo’l qo’ymaslik uchun umumiy ovqatlanish va savdo
korxonalarida tegishli sanitariya-gigiyena tartibini yaratish juda muhimdir.
Ovqatlanish ob’ektlarida ishlovchilar zarur sanitariya-gigiyena qoidalarini
bilishlari shart. Oziq-ovqat korxonalari xodimlarining yurish turish va shaxsiy
gigiyena qoidalariga rioya qilishi ustidan muntazam nazorat qilib borish zarur.
Go’shtni, ayniqsa go’sht qiymasini, Shuningdek go’shtdan tayyorlangan
mahsulotlarni saqlashga va sotishga alohida talablar qo’yiladi. Bu mahsulotlarni
faqat sovitgich kameralarida va xolodilniklarda saqlash zarur. Bunday sharoitlarda
go’sht qiymasi 1 kecha kunduz mobaynida sotib yuborilishi lozim. Tayyor go’sht
mahsulotlari 3 soat saqlangandan keyin ularda salmonellalar to’planib qolgan
bo’lishi mumkin, Shuning uchun bu go’sht takror qovuriladi yoki pishiriladi.
Sut va sut-qatiq mahsulotlariga texnologik ishlov berish, ularni saqlash va
sotish ustidan nihoyatda qatiy sanitariya nazorati o’rnatish zarur. Sut
mahsulotlarini qayta ishlab chiqarish jarayonida ortiqcha ishlov berish man
qilinadi, chunki bunda texnologik jarayon buziladi, ya’ni me’yoridan ortiqcha
mahsulotlarning mikroblar bilan zararlanishiga olib keladi. Oziq-ovqat
korxonalarini nazorat qilganda kemiruvchilar, pashshalar, suvaraklarga qarshi
kurashishga e’tibor berish zarur.
Umumiy ovqatlanish ob’ektida salmonellyozning oziq-ovqat orqali
tarqalishining oldini olish kerak.
Bu choralar quyidagi 4 ta asosiy yo’nalish bo’yicha amalga oshirilishi zarur.
1. Oziq-ovqat mahsulotlarining salmonellalar bilan zararlanishini bartaraf
qilish.
2. Salmonellalarning ovqatda ko’payishiga yo’l qo’ymaslik.
3. Oziq-ovqat mahsulotlarini pishirish yo’li bilan undagi salmonellalarni
yo’qotish.
4. Tayyor mahsulotlarni to’g’ri saqlash va ularni sotishni belgilangan
muddatda olib borish.