Coordinación afirmativa y negativa. (Ver "Enlaces").
Subordinación adjetiva:
-(e)n + caso declinado: kasu egin esaten dizunari
con partícula interrogativa + infinitivo: ez daukat zer jan; badaukazu norekin joan oporretan?
Subordinación nominal:
nominalización: -t(z)eak, -t(z)eari: ez diot beldurrik lanik gabe geratzeari
interrogativas con beldur izan: beldur naiz ez ote dugun behin betiko galdu
completivas con verbos de deseo, necesidad, etc.:
formas no conjugadas: nahi al duzu laguntzea?; bihar apur bat lehenago etortzerik nahi al duzu?
con verbo conjugado: lana gaur arratsalderako buka dezazuen behar dugu
imperativas indirectas: lehenbailehen buka nezala eskatu zidan.
Subordinación adverbial. Enlaces y correlación de tiempos y modos:
Concesión: consolidación de formas con verbos conjugados:
-(e)n arren: egin dezakeen arren, ez omen du nahi
nahiz eta -(e)n: nahiz eta bigarren mailan gauden, burua beti goian
ba-… ere: sinesgaitza bazirudien ere, lortu egin genuen
Concesivas con verbos no conjugados: -ta ere: mesedez eskatuta ere, ez dizkizu gauzak berehalakoan uzten.
Comparación:
Cualidad:
honen, horren, hain: nola kexa zaitezke horren etxe handia edukita?
-(e)n bezain: ez da dirudien bezain gaiztoa
-(e)n bezalakoa: zaren bezalakoa izanda, ez zara urruti iritsiko
Cantidad:
-(e)n beste, adina, bezainbat, bezainbeste: nahi duzuen beste hartu dezakezue
honenbeste, horrenbeste, hainbeste: ez ezazu horrenbeste hitz egin!
Otras formas de comparación:
ahalik eta…-(e)n: ahalik eta argien atera fotokopiak, mesedez.
zenbat eta …-ago … hainbat / orduan eta …-ago: zenbat eta gehiago pentsatu, orduan eta gutxiago ulertzen dut.
-(e)n besteko, adinako, bezainbesteko: ez da normala horrek duen besteko pazientzia izatea.
Condición y resultado. Ampliar el uso de formas con verbos conjugados:
hipotético: esango banizu, ez zenuke sinetsiko
irreal de pasado: esan banizu, ez zenuen / zenukeen sinetsiko
real de pasado: berandu iristen banintzen, afaldu gabe uzten ninduten
Reforzar las formas con verbos no conjugados:
-t(z)ekotan: gera zaitezkete, baina isilik egotekotan
-t(z)era: jakitera, ez nuen egingo
ezean: agindu bezala egin ezean, ez dugu lana ordainduko
ezik: bidea erakutsi ezik, nekez aurkitu dugu helbide hori.
Causa: con verbos conjugados: -(e)la-eta: buruko mina zuela-eta, etxera laguntzeko eskatu zidan.
Finalidad: verbos conjugados:
reforzar y ampliar el uso del subjuntivo (nor, zer-nork, zer-nori-nork):
erosoago egon zaitezen ekarri dizut burukoa.
Finalidad: verbos no conjugados:
-t(z)eagatik: soldata osatzeagatik aurkitu nahi nuke ordukako lantxo bat arratsaldeetan;
-t(z)earren: denbora betetzearren matrikulatu naiz gimnasioan.
Relaciones temporales: consolidación y ampliación de las expresiones de:
anterioridad: -t(z)erako(an): bilera bukatzerako bagenekien zer erantzun jasoko genuen;
inmediatez: participio + orduko: ahotsa entzun orduko ezagutu nau; participio + bezain agudo: berria jaso bezain agudo abiatu ginen; participio + eta laster / berehala: atea itxi eta berehala entzun nuen eztanda; -takoan: bazkaria amaitutakoan aterako gara; -(e)nerako: zelaian agertu zenerako txistuka hasi ziren ikusleak.
posterioridad: participio + ostean, ondoren, eta gero: eztabaidatu beharrekoak eztabaidatu ostean, alde egin genuen; -(e)netik: kaleratu nindutenetik guraso enean bizi naiz ostera ere.
simultaneidad: -t(z)ean: egia entzutean lotsatu egin zen; -t(z)earekin) batera: zaunkaka hastearekin batera lasterka egin zuen guregana.
duración: -(e)n artean, bitartean: haserre zaudeten artean hobe duzue ez elkartzea.
frecuencia: -(e)n bakoitzean, guztietan, gehienetan: musika hori entzuten dudan bakoitzean negarrez hasten naiz.
progresión: ahala: orduak aurrera joan ahala, esperantza etsipen bihurtu zen.
Modo:
con verbos conjugados:
-(e)n eran, legez, antzera, gisan: besteek egin duten antzera egizue zeuek ere;
-(e)nez: lehenago esan dudanez, hori ez da egia;
ba-… bezala: aberatsak bagina bezala zabiltza erruz gastatzen;
-(e)la(rik): sofan erdi-etzanda zegoen,hankak mahai gainean zituela; txiklea jaten ari zela hasi zaigu hizketan;
con verbos no conjugados:
-t(z)eko moduan: lanean hasteko moduan nago ni!;
-ta, -ik: ulertu ezinik nabil zergatik egin duzun hori;
-(e)z: horma urratuz eta urratuz, azkenean agertu ziren margoak.
Otras expresiones del modo:
con verbos conjugados:
-(e)n neurrian, heinean: adinean aurrera goazen heinean, beste modu batean ikusten ditugu gauzak;
bait-… -(e)n: esku artetik kendu zidan, berea bailitzan;
-(e)naren arabera: entzun dudanaren arabera, oker zabiltzate;
expresiones tipo dagoen dagoenean, ziren zirenean…: dena zegoen zegoenean utzi eta alde egin zuten besterik gabe;
con verbos no conjugados:
con verbo elidido: zigarroa ahoan [zekarrela] igo zen autobusera; oroitzapen horiek gogoan ibili naiz egun osoan;
