ÖĞrenme güÇLÜĞÜ İle iLGİLİ BİLGİlendirme kilavuzu (ÖĞretmen ve aileler iÇİN) Editörler

TERİMLER SÖZLÜĞÜ

Adres Defteri: İletişim kurmak istenilen kişilerin tüm e-posta adreslerini kaydetmek için kullanılan defterdir.

ADSL: Terimin açılımı Asimetrik Sayısal Abone Hattı olarak ifade edilmektedir. Günümüzde internet bağlantısı için en çok kullanılan bağlantı tekniğidir.

AJAX (Asynchronous JavaScript and XML):İnternet sayfalarında Java Script ve XMLHttpRequest kullanımı ile etkileşimli uygulamalar yaratan tekniğin adıdır. En yaygın kullanım alanı sayfayı tekrardan yüklemeye gerek kalmadan sayfada görünür değişiklikler yapmaktır. 

Aktif Matris: İnce Film Transistör teknolojisini kullanan yeni bilgisayar ekranını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Aktif matris ekranları mükemmel renk çözünürlüğüne sahiptir ve hareketin doğru ve hızlı bir şekilde görüntülenebilmesini sağlar.

AL (Yapay Zeka): Yapay zekanın kısaltılmış halidir.

Ana Sayfa:Bir web sitesinin başlangıç sayfasına verilen isimdir.

Anahtar Kelime: Özellikle “serbest metin” veritabanları ile ilişkili, metin içinde arama kolaylığı sağlamak için işaretlenmiş önemli kelimedir. Bir anahtar kelimeyi içeren bir arama, onu içeren her bir kaydı görüntüler.

Anchor: Html dosyalarının içinden başka bir sayfaya ya da başka bir bölgeye geçmek için kullanılır.

Animasyon: Hareket izlenimini vermek üzere bir bilgisayar programındaki veya bir ağ sayfasındaki görüntü dizisinin görüntülenmesidir.

Anonymous FTP: Paylaşıma açık dosyaların File Transfer Protocol (FTP) üzerinden indirilmesine yardımcı olan bağlantışeklidir.  Anonymous denilmesinin nedeni bu iletişim şeklinde kullanıcının FTP sunucusuna bağlanmak için doğrulanmış bir kullanıcı adı veya şifreye ihtiyacı olmamasıdır.

Anorak:Bilgisayar bilgisi seviyesi üst düzey olan, sosyal hayatı zayıf insana verilen isimdir.

API (Application Programming Interface): Bir uygulamaya ait yeteneklerin, başka bir uygulamada da kullanılabilmesi için, yeteneklerini paylaşan uygulamanın sağladığı ara yüzdür.

APP (Application): Uygulamanın kısaltmasıdır.

Applet: İnternet sunucuları ağından kullanıcıya gönderilebilen ve etkinleştirilmiş java ağ tarayıcısı içinde çalıştırılabilen küçük java uygulamasıdır.

Arama Motoru: Genelde ağ sitelerinde bulunan, dünya çapında ağ veya metin tabanlı veritabanları hakkında bilgi arayan yazılımdır.

Arayüz: Bilgisayar bilimlerinde farklı amaçlar için kullanılmaktadır. Basitçe iki varlık (entity) arasında bulunan ve bu iki varlığın birbiri ile iletişim kurmasını sağlayan yapıdır.Ana bilgisayarla iletişim kurmak için bir yazıcı gibi çevresel bir aygıt için, arayüzlerin uyumlu olması gerekir.

Arşiv: Dokümanları veya dosyaları saklamak için kullanılan bir dosyalama sistemidir.

ASF (Abbreviation for Advanced Streaming Format): Gelişmiş Aktarım Biçimi için kullanılan kısaltmadır. Bu, ses ve video bilgilerini depolayan ve internet üzerinden çalıştırılacak şekilde tasarlanmış olan Microsoft'un kendi dosya biçimidir. ASF, içeriğin oynatmaya başlamadan önce biraz bekleme süresince akan bir ses akışı veya gerçek zamanlı video verisi olarak yayınlanmasını sağlar. Bu, artık ses ve video dosyalarının onları görüntülemeye başlamadan önce tamamen indirilmesinin beklenmek durumunda olunmadığı anlamına gelmektedir.

Attribute: Web yazarları tarafından kullanılan, bir HTML etiketinin nasıl çalıştığını denetleyen bir terimdir.

Avatar:Sanal kimlik pazarından her oyuncunun kendini temsil etmesi için seçtiği grafik bir görüntüdür.

AVI (Audio Video Interleave): Sesli videonun kısaltmasıdır. Bir bilgisayarda video kayıtlarını depolamak için kullanılan bir dosya biçimidir.

Bağlantı Noktası: Merkezi işlem birimi ve çevresel aygıtlar arasındaki arabirime verilen isimdir.

Bant Genişliği (Bandwidth): Bir veri iletişim ortamının ya da haberleşme kanalının kapasitesini ifade etmek için kullanılır. Bandwidth, veri iletişim kaynaklarındaki veri miktarının bit/saniye ya da byte/saniye cinsinden ölçülmesidir.

BECTA: Eskiden Eğitim Teknolojisi Ulusal Konseyi, Mikro Elektronik Eğitim Destek Birimi ve Eğitim Teknolojisi Konseyi olarak bilinen İngiliz Eğitim İletişim ve Teknolojisi Ajansıdır. BECTA, yakın zamanda seçilen İngiltere hükümeti tarafından kapatılacaktır.

Bilgi ve İletişim Teknolojisi (Information and communications technology ICT) : Modern iletişim ve bilgi işlem teknolojilerinin bilgi üretimine, yönetimine ve kullanılmasına uygulanmasıdır.

Bilgisayar Ağı:Bir veya birden fazla bilgisayarın; dosya ve veri alışverişi yapabilmesi için birbirine bağlanarak oluşturduğu yapıdır.

Binary:Bilgisayarların verileri gösterirken kullandıkları ikili sayı sistemdir.

Bit Per Second (Saniyedeki Bit Sayısı): İki bağlantı noktası arasında verinin ne kadar hızlı transfer edildiğini gösterir. Örneğin bir 28.800 Bps modem saniyede 28.800 bit transfer edebilir.

Blackboard (Kara Tahta) : Çevrimiçi iletişim yazılımını kullanarak öğretmenlerin web üzerinden dersler oluşturmalarını sağlayan ticari yazılımlar içeren sanal bir öğrenme ortamıdır. Kara tahtada kullanılan dersler esas olarak metin tabanlı olabilir, ancak resimler, ses ve video ile geliştirilebilir.

Blended Learning (Karma Öğrenme): Eğitsel bir amaç için web tabanlı teknolojinin farklı şekillerini karıştırarak ya da birleştirerek kullanmaktır (sanal sınıflar, kendi başına eğitim, beraber öğrenme, video, ses ya da metin).

Blog: Teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri şeyleri, kendi istedikleri şekilde yazan insanların oluşturabildikleri, günlüğe benzeyen web siteleridir.

Blogger: Blog yazan kişidir. Bireylerin bir blog veya web günlüğü oluşturması için kullandığı web tabanlı araçları sağlayan bir hizmeti tanımlamak için de kullanılır.

Bluetooth: Teller kullanılmadan telefonlar, bilgisayarlar ve diğer cihazlar arasındaki kısa mesafelerde (yaklaşık 10 metreye kadar) sinyaller göndermeyi kolaylaştıran radyo teknolojisi için bir teknik endüstridir.

BMP (Bitmap): Görüntü piksellerini bit-bit tanımlayan sıkıştırılmamış bir grafik biçimidir.

Bookmark (Yer İşareti): Ziyaret edilen ve tekrar ziyaret etmek istenilen web sayfalarının kaydının tutulmasına olanak tanıyan bir tarayıcı içindeki tesistir. Yer işaretleri, bilgisayardaki windows dizininin bir alt dizininde saklanır. Yer işaretleri, bir word belgesindeki pozisyonları, diğer bir deyişle fare ile üzerine tıklatarak belgedeki diğer noktalardan atlanılabilecek konumları işaretlemek için kullanılır.

Boot (Önyükleme): Bilgisayarın belleğine işletim sistemini yüklemektir.

Broadband (Geniş Bant): İnternete yüksek hızlı bir bağlantıyı tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. Bağlantı hızı genellikle Kbps (kilobit / saniye) ve Mbps (saniyede megabit) cinsinden ölçülür.

Browser (Tarayıcı): Bilgisayarın sabit diskine kurulu ve dünya çapında ağa erişmeyi ve bu sayfaya gidilmesini sağlayan ve web'de gezinmek için oluşturulmuş bir yazılım paketidir.

Bug (Hata): Bilgisayar programında arıza yapmasına neden olan mantıksal bir hatadır.

Burn (Yazma): Genellikle "CD yazma" olarak adlandırılan bir işlemdir.

C & IT(Communications and Information Technology): İletişim ve Bilgi Teknolojisinin kısaltmasıdır. 1997 Dearing Raporunun bir sonucu olarak Yüksek Öğrenim'de ortaya çıkan bir İngiliz terimidir.

Camcorder: Hem (video) film çekmek hem de oynatmak için kullanılabilen, video (film) kamerasıdır.Bir kamera tarafından üretilen videolar bir USB kablosu veya firewire üzerinden bir bilgisayara yüklenebilir, Windows Movie Maker gibi özel bir yazılım kullanılarak düzenlenebilir ve bir bilgisayarda Media Player yazılımı kullanılarak oynatılabilir.

CBT: Bilgisayar Tabanlı Eğitimin kısaltmasıdır.

CD-ROM: Kompakt Disk Salt Okunur Belleğinin kısaltmasıdır.

Central Processing Unit (CPU): Merkezi İşlemci olarak da bilinir.

Chat Room (Sohbet Odası): Eş zamanlı, çoğunlukla metin tabanlı iletişim olanağı sağlayan, insanların belirli saatlerde buluşmalarını veya sohbet etmelerini gerçekleştiren web tabanlı bir uygulamadır.

Clipart or Clip Art (Klipart veya Küçük Resim): Web sayfalarına yerleştirilebilen görüntü dosyalarının bir koleksiyonu, sözcük işlenmiş belgeler ve power point sunularıdır.

Clipboard (Pano): Bir bilgisayarın belleğinde geçici bir bellek alanıdır. Örneğin, bir sözcük işlenmiş belgenin bir bölümünden aynı belgedeki başka bir bölüme veya başka bir belgeye kopyalama ve yapıştırma işlemine girildiğinde metni depolamak için kullanılabilir.

Clock Speed: Bilgisayar işlemcisinin saniye başına ürettiği sorgu veya titreşim sayısını belirtmek amacıyla kullanılan bir kavramdır.

Commport: Bir bilgisayarın yazıcılar, modemler, diğer bilgisayarlar vb. ile iletişim kurabilmesi için kabloların takılabileceği donanım bağlantısı, sokettir.

Comms (İletişim): İletişimin kısaltılmış halidir. Bilgisayar sistemlerinin birbirleriyle iletişim kurma yollarını (kablo, bir telefon hattı, uydu veya kablosuz) tanımlar.

Compatibility (Uyumluluk): Tadilat veya uyarlama gerektirmeden birlikte kullanılabilen ekipman veya yazılım parçaları 'uyumlu' olarak adlandırılır.

Compression (Sıkıştırma): Veri depolamak için gereken alan miktarını azaltan bir tekniktir. Genel sıkıştırma teknikleri herhangi bir veri için geçerlidir, ancak metin, ses, resim veya video gibi belirli bilgi türlerini kullanarak daha iyi sonuçlar elde edilebilir.

Content-Free Program (İçeriği Özgür Program): Kullanıcıya gerekli tüm araçlar ve yardımcı programlar sağlayan, ancak kullanıcı girene kadar hiçbir veri içermeyen yazılımdır. Bir dizi ürün üretmek için kullanılabilir.

Cookie: Web sitelerinde dolaşırken bilgilerin ve şifrelerin kaydedildiği, o web sitesine tekrar girildiğinde bilgilerin hatırlanarak giriş yapıldığı metindir.

Çözünürlük: Bilgisayar ekranında dikey ve yatay olarak gösterilecek piksel yoğunluğudur.

Data (Veri): Bilgi, kavram veya talimatların insan veya otomatik araçlarla iletilebilir, yorumlanabilir veya işlenebilmesi için resmileştirilmiş bir biçimde temsil edilmesidir. Bilgisayarda, bir bilgisayar tarafından işlenebilecek bilgilerdir.

Data Capture/Collection (Veri Yakalama/Toplama): Bir bilgisayarda manuel veya bilgisayar giriş cihazları kullanılarak bilgi edinimi ve girişidir.

Data Logging (Veri kaydı): Çevresel değişiklikleri ölçmek ve kaydetmek için sensörler kullanılarak bir bilgisayar tarafından bilgi edinilmesidir. Örnek olarak, birkaç saatlik süre boyunca bir havuzdaki suyun sıcaklıklarındaki değişiklikler verilebilir.

Database (Veritabanı): Dijital bilginin saklandığı ve gerektiğinde o bilgilere tekrar ulaşılabilen bir bilgi depolama aracıdır. Veritabanları farklı şekillerde ayarlanabilir. Örneğin, en basit olanı her kayıt için bir sıra olan tablodur (bir kişinin adı ve adresi gibi bir dizi ilgili öğe) ve her alan için bir sütun (her kayıttaki kategoriler gibi soy ad, ev numarası, sokak, kasaba vb.). En güçlü veritabanları, kullanıcıların sorgulama biçimini kısıtlamayan verileri saklama yöntemini kullanır.

Data-Logging Software (Veri günlüğü yazılımı): Bir sensör / arabirim kutusundan ışık seviyesi veya sıcaklık gibi bir parametrenin değerini alabilen ve SI birimleri gibi anlamlı bir ölçüme göre ölçekleyebilen yazılımdır.

Default (Varsayılan): Fabrika veya yazılım uygulamacısı tarafından ayarlanan bilgisayar veya yazılım ayarlarıdır.

Desktop Computer (Masaüstü Bilgisayar): Geleneksel ofis veya kişisel bilgisayarlara verilen isimdir. Kablolarla birbirine bağlı üç veya daha fazla parçaya sahip olan merkezi işlem birimini ve disk sürücülerini, monitörü, bir klavyeyi ve muhtemelen bir fare barındıran sistem birimidir.

Desktop Publishing (DTP) (Masaüstü Yayıncılık): Kelimeleri, grafikleri ve görüntüleri farklı boyut ve stil türleriyle birleştiren, gazete, dergi ve broşür gibi materyallerin ana kopyalarını birleştiren bir masaüstü veya kişisel bilgisayar sayfası aracılığıyla üretim yapılmasıdır.

Dial-up (Çevirmeli): Normal bir telefon hattı üzerinden internete veya başka bir bilgisayara bağlantıdır.

Digital Versatile Disk (DVD): En gelişmiş ve yüksek standartta görüntü kalitesi ve veri saklama ortamı sunan, yüksek kalitede video depolayabilen optik diskin yanı sıra programlar, metinler, hareketsiz görüntüler ve ses gibi verilerden oluşan uygulamalardır.

Dijital: Bilgi işlemde, bilginin ayrı basamaklar veya bitler olarak gösterilmesidir.

Disk Sürücüsü: Yazıcı, panelli klavye veya VDU gibi ek işlevleri yerine getirmek için bilgisayara takılabilen donanım aygıtıdır.

Dokunmatik Ekran: Bilgisayarın bir parmağa veya kalemle dokunmasına tepki vermesini sağlayan ekrandır.

Domain Name System (DNS): 256 karaktere kadar uzanabilen alan adı isimlerini IP’ye çevirmek için kullanılan bir sistemdir.DNS ‘in çalışma mantığında ip adresleri bulunmaktadır. DNS’in çıkış sebebi ise ip adreslerini bilmek yerine alan adları şeklinde gözükmesini sağlamaktır.  

Donanım Uyumluluğu: Aynı işletim sistemini paylaştıkları veya kullanabildikleri için aynı yazılımı kullanabilen bilgisayarlardır.

Donanım: Yazılımın aksine işlemci, sabit sürücü, klavye, ekran, kablolar, fare ve yazıcı gibi mekanik ve elektronik parçaları da içeren bir bilgisayarın veya iletişim sisteminin fiziksel bileşenleridir.

DOS (Disk İşletim Sistemi): Kişisel bilgisayarlar için dosyaları yönetmek üzere tasarlanmış standart işletim sistemidir.

Dosya Uzantısı:Kullanılan dosyaları birbirinden ayırmak ve hangi programla çalışacağını veya hangi işletim sistemi ile çalıştığını gösteren takılardır. 

Dots Per İnch (Dpi): Yazıcının veya ekran çözünürlüğünün veya kalitesinin ölçüsüdür. Dpi ne kadar yüksek olursa görüntü de o kadar netleşir.

EDI Electronic Data İnterchange (Elektronik Veri Değişimi): Elektronik mesajlaşma sistemlerini kullanarak ticaret sisteminin standart formda ticareti için kullanılan bir sistemdir. Örneğin muayene kayıtları, personel kayıtları ve ticaret ortakları arasındaki işlemler vb.

Ek dosya: E-posta ile bağlantılı olarak kullanılan bir terimdir. E-postaya ekleyebileceğiniz belge dosyası, resim dosyası, ses dosyası veya video klip gibi hemen hemen her tür dosya olabilir.

Eklentiler (Plug İns): Bir yazılım paketine eklenebilen isteğe bağlı ek özelliklerdir.

Elektronik Haberleşme Yardımı: Genişletici ve alternatif iletişimdir.

Embed (Eklemek, yerleştirmek): Tek bir biçimde saklanan bilgileri, başka bir biçimde, örneğin bir metin dosyasına giden bir metnin içine eklemek için kullanılan bir yöntemdir.

Embosser (Kabartıcı): Bilgisayardan Braille alabilen özel bir yazıcı türüdür.

Entegre Hizmetler Dijital Ağı (Integrated Services Digital Network ISDN): Sıradan telefon hatları üzerinden sayısal bilgilerin iletimi için telekomünikasyon standardı ve dijital telefon şebekesinin adıdır. Sayısallaştırılmış konuşma, veri, görüntü veya video sinyalleri için kanallar içerir.

Entegre Öğrenme Sistemi (Integrated learning system ILS): Öğrencilere müfredat temelli bilgiler sunan, böylece bireysel iş programları ile sunulacak bir tanısal kabiliyete sahip bilgisayar tabanlı sistemdir.

E-posta (Elektronik Posta): Bilgisayarlar vasıtasıyla elektronik biçimde gönderilen veya gönderilen mesajlar veya harflerdir.

Eşzamansız: Aynı anda olmayan demektir. Genellikle, e-postayla veya bir tartışma listesi vasıtasıyla, e-postanın veya tartışmadaki katılımcıların aynı anda bulunması gerekmeyen ve kendi kolaylıklarına yanıt verebilecek şekilde iletişimi yönlendirmek için kullanılmaktadır.

Etiket: Birden fazla özelliğe sahip bir öğenin birden fazla kategoride yer alabilmesidir.

Etkileşimli Tahta: Etkileşimli ekran, bilgisayara bağlı standart beyaz tahtada modellenmiştir. Bilgisayar görüntüsü, bazen standart bir veri projektörü (genellikle tavana monte edilmiş) kullanarak ekranda yansıtılır. Kullanıcı ekranda bir “kalem” ile etkileşime geçer ve ekran, kullanıcının çeşitli yazılım paketleriyle etkileşime girmesini sağlayan kalemin hareketleri hakkında bilgi gönderir.

FAQ (See Frequently Asked Questions): Sıkça sorulan sorulardır.

Favourites (Favoriler): Sık kullanılanlar listesine bakmaktır.

Fiber Optik Kablo: Yüksek hızda çok miktarda veri iletmek için kullanılan saf camın çok ince telleridir.

File Transfer Protocol (FTP): Dosya aktarım protokolü olarak adlandırılmaktadır. Dosyaları bir bilgisayardan diğerine internet üzerinden aktarma yöntemidir.

Font: Bilgisayarımızda bulunan yazı stillerine verilen dikkat eksikliğiır. Bunlar dil karakter setlerine göre ve fontun karakteristiğine göre şekiller içerir. Birçok fount, orta, koyu, orta italik ve benzeri gibi farklı ağırlık ve varyasyonlarda bulunur.Bazıları okunaklılık için özel olarak tasarlanmıştır.

Full Motion Video (Tam Hareketli Video): Gerekli sayıda imge (saniyede 30 Frame) yarattıkları için televizyonda görülenleri envüle eden video sekanslarıdır.

Geniş Alan Ağı: Aynı bölgedeki bilgisayarları birbirine bağlayan bir yerel ağın tersine, uydular gibi telekomünikasyon bağlantıları da dahil olmak üzere, bilgisayarları büyük bir coğrafi alana bağlayan bir ağdır.

Gerçek Zamanlı Video: Hareketli resimlerin bir bilgisayar ekranında meydana gelmeleriyle birlikte görüntülenmesidir.

Geri Alma: Depolanan verileri bilgisayarın çalışma belleğine geri çağırmadır. Ayrıca, silinmiş veya bozulmuş verileri kurtarmak için kullanılır.

GIF (Graphics İnterchange Format): Grafik değiştirme biçimidir. Web sayfalarında resim kaliteleri düşük olan animasyonlar oluşturmaya imkan tanıyan dosya formatlarından birisidir.

Gigabyte (Gb): 1024 megabayt veya bin milyon bayta verilen isimdir.

Grafik Çizim Yazılımı: Kullanıcının denklemlerden grafikler oluşturmasına izin veren yazılıma verilen isimdir. Denklemler, y = x² - 4 gibi tanıdık gösterimi kullanarak parametrelerle girilebilir. Çoğu versiyonu, eğri geçiş fonksiyonları, dağılım diyagramları ve dönüşüm geometrisi gibi uygulamalar sunar.

Grafiksel Kullanıcı Arayüzü (Graphical user interface) (GUI):Bilgisayarlarda işletilen komutlar ve bunların çıktıları yerine simgeler, pencereler, butonlar ve panellerin tümünü ifade etmek için kullanılan genel dikkat eksikliğiır.

Grup Yönetimi: Grup etkileşimini desteklemek için kullanılan bilgisayar teknolojilerine verilen isimdir. Örnek olarak elektronik postalar, bilgisayar konferansları, zamanlama ve günlük yönetim sistemleri, paylaşılan masaüstü sistemleri ve çok kullanıcılı editörler verilebilir.

Güvenlik Duvarı: Yetkisiz erişimi önlemek için ağa bağlı bir bilgisayar sistemini koruma aracıdır.

Hareket Labirenti: Bilgisayar destekli dil öğreniminde kullanılan bir bilgisayar programı türüdür.

Herkese Açık Olan Yazılım: Serbestçe satılan ve dağıtılabilir bir yazılımdır.

Hotlist: Sık bir şekilde kullanılan internet sitelerine verilen isimdir. Kullanıcı tarafından oluşturulan adres listelerinin (URL'ler), dünya çapındaki web sitelerinin veya sayfaların kolaylıkla tekrar ziyaret edilmesine olanak tanır.

Housekeeping (Temizlik): Bilgisayarda bilgi ve yazılımların bulundukları depolama alanını en aza indirgemek için, bunları organize etmek ve yönetilebilir tutmaktır.

HTML: Web sayfalarını oluşturmak için kullanılan standart metin işaretleme dilidir.

Http:Verici ve sunucu arasında bilgi ve istemci alma sistemidir. Herhangi bir web sitesi ziyaret edilmek istendiğinde adres http:/ / ile başlar.

Hyperlink:İnternet dilinde üzerine tıklandığında ilgili sayfaya yönlendiren "bağlantı" anlamına gelen veya bir sözcüğe, üzerine tıklandığında kullanıcıyı ilgili sayfaya yönlendirecek şekilde bir işlev kazandırmak anlamına gelen terimdir.

Hypermedia: Grafik, ses, video, salt metin ve hiper-bağlantıları içeren bilgilerdir.

HyperText: Dokümanları biçimlendirmek, resim eklemek ve bağlantılar yaratmak için kullanılan metotdur.

Internet Protocol Dikkat eksikliğiress (IP): İnternete ya da diğer herhangi bir bilgisayar ağına bağlı cihazların, ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları adrestir.