Oğuzlar (TÜrkməNLƏR) faruq süMƏR

Dulqədirli. Bu el əsasən Maraş bölgəsində yaşayırdı. Bu elə mənsub olan tam köçəri oymaqlar qışda Amik ovasına, Hə­ləb dolaylarına və Çu­xu­r­o­vaya enirdilər. Dulqədirli elindən bir çox bölüklər İrana getmiş, ona mən­sub bir qol isə Diyarbəkir bölgəsindəki boz-uluslara qarışmışdı. Bundan baş­­­­­qa, yenə bu elə mənsub təşəkküllər Hələb türkmənlərinə məxsus oymaq­larla Yozqat bölgəsində yerləşmiş və Sivasın güneyindəki Ye­ni-eli meydana gətirmişlər. Hələ XVI əsrin əvvəllərində bu elin tərkibinə daxil olan oymaq­la­­rın Ankara bölgəsinə qədər gəldiyi bilinir. Kayseri və Qırşəhir bölgələri də bu elin yerləşmə sahəsi arasında idi. Daha sonralar onlardan mühüm bir qis­min (cərid, təcirli və ağcaqoyunlu) Çuxurovada oturaq yaşayışa keçdikləri mə­lumdur. Bu böyük el başlıca olaraq aşağıdakı boylardan mey­dana gəlmiş­di:

1. Anamaslı, digər adı qaracalı (bəzi obaları: yazır, sevinc­lu. Oruc bəylu, ulaşlu, urcanlu, qazanclu, söyləməzlu, yol ba­san­lu, qara xataylu).

2. Doqquz, digər adı bişanlu (bəzi obaları: karkın, qara­man­lu, kürd mih­madlu, avcı, dəmrək, hacılar, nəccarlu, doqquz qo­yunlu).

3. Kürəçilər.

4. Cərid (bəzi obaları: bayır cərid, qara hasanlu, oruc qazi­lu, mamalu).

5. Peçeneq.

6. Qavurcalu.

7. Elçi.

8. Döngələlu (?)

9. Küşnə.

10. Yuvalu (yaxud qara yuvalu).

11. Təkəlu.

12. Varsaq.

13. Ağça qoyunlu (ən mühüm obaları: çalışlu, musa hacılu - musacalu, qə­zanlu, həmidlu).

14. Eymir.

15. Çiməlu.

16. Qızıllu.

17. İmanlu əfşarı.

18. Çağırğanlu.

19. Avcı.

20. Gündəşlu.

21. Təcirlu (tacirlu).

Dulqədirli elinin Kars (Qədirli) yörəsində yaşayan təşək­kül­ləri isə bun­lardı: varsaq, dəmürçülü, qaramanlu, zəlmanlu, zakirlu, qavurcalu, geclik, əkinçilər. Sis (Kozan) sancağında isə savcı hacılu, əylənoğlu, suru damlu, qa­vurğalu və əfşar təşək­kül­ləri sakin idilər.

5. ÇUXUROVA

Bu bölgəni fəth edən üç-oxlar oturaq həyata keçərək qis­mən boy təş­ki­lat­larını itirmişlər. Bölgənin fəthində mühüm rol oy­namış yürəgirlər və kı­nıklar XVI əsrdə yerləşdikləri yerlərdə ancaq adlarını qoymuşlar. Hələ ta­mamilə çözülməyərək qəbilə təşkilatlarını mühafizə edənlər qara isalu, ku­sun, quş təmür, ulaş, göyçəlü və əlvan boylarıdır¹.