Filtro-ventilyasiyaların quruluşuna
görə:
• Sənaye istehsallı ventilyasiya qurğuları;
• Sənaye istehsalına uyğunlaşdırılmış ventilyasiya qurğuları.
Sığınacaqların hava təminatı adətən 2 rejimdə həyata
keçirilir:
• Təmiz ventilyasiya (1-ci rejim),
• Süzücü ventilyasiya (2-ci rejim).
• Atom stansiyaları yerləşən rayonlarda, kimyəvi təhlükəli
obyektlərdə, mümkün subasma və yanğın zonalarındakı
sığınacaqlarda tam və ya hissəvi təcrid rejimi (3-cü rejim)
tətbiq edilir.
Sülh dövründə istifadəsinə görə sığınacaqlar bir neçə
məqsədlə istifadə olunur:
• İstehsalat müəssisəsi kimi;
• Anbar kimi;
• Təmir briqadaların və növbətçi personalın istifadəsi üçün;
• Müalicə müəssisələrinin yardımçı məntəqəsi kimi;
• İdman,qarajlar, dayanacaqlar, nəqliyyat və piyada tunelləri
kimi;
• Kollektorlar kimi.
Sığınacaqların hazırlanması
. Yerin altında quraşdırılmış
(zirzəmi) sığınacaqlar ona görə etibarlıdır ki, onlar yerin alt
qatına davamlı materiallarla tikilir, giriş və qəza çıxışı olur.
Çirklənmiş havanın içəri daxil olmaması üçün sığınacaqlar
hermetikləşdirilir və filtr ventilyasiya qurğuları quraşdırılır və
hava orada təmizlənir. Insanlar sığınacaqda bir neçə müddət
qalırlar, hətta dağılmış sığınacaqlarda belə insanlar bir neçə
sutka qala bilərlər. Yanğınlardan, kimyəvi maddələrdən
sığınacaqda etibarlı mühafizə sığınacaqları əhatə edən
bölgədən, sanitar-gigiyenik qaydalara əməl etməkdən və
Mülki müdafiə
183
insanların sığınacaqda rahat yaşamasını təmin edəcək şəraitdən
asılıdır. Ən geniş yayılmış sığınacaqlar istehsal, ictimai və
yaşayış binalarının zirzəmi və yarımzirzəmində quraşdırılmış
sığınacaqlardır. Həmçinin binalardan kənarda da sığınacaqlar
quraşdırılır. Belə sığınacaqlar üstdən və yanlardan torpaqla
örtülür. Onlara yeraltı keçidlər və qalereyalar, metropoliten və
dağ oyuqları daxildir.
Sığınacaqlar
əhalinin
çox
yerləşdiyi
yerlərdə
quraşdırılmalıdır. Bütün sığınacaqlar giriş və çöl qapının
yanında işarəylə bildirilir. İnsanların daldalanmasının təşkili,
planlaşdırılması və təminati müvafiq mülki müdafiə
xidmətlərinə həvalə edilir. Onlar əsas planlaşdırma sənədlərini
hazırlayır, sığınacaq və daladalanacaqlara gedən yolları
müəyyənləşdirir və yerləşdiriləcək insanlara bu barədə məlumat
veririlər.
Sənədləri
tərtib
etməzdən
əvvəl qurğuların
yerləşdirilməsi və müdafiə sistemləri dəqiqləşdirilir. Qurğuların
çatışmazlığında isə digər zirzəmi və yeraltı əraziləri sığınacaq
kimi istifadə edirlər. Tez salınan sığınacaqların yerini
dəqiqləşdirirlər, əhalinin sayına uyğun sığınacaqlar hazırlanır
və insanların fəlakət və ya hər hansı bir silahdan qorunması
üçün tez yerləşdirilməsi planlaşdırılır.
Müdafiə qurğularına xidmət üçün obyektdə xüsusi dəstə
yaradılır. Həmin dəstənin şəxsi heyəti sığınacaqlara insanların
qəbul
edilməsinə,
istismar qaydalarına düzgün əməl
olunmasına və insanların oradan çıxarılmasına nəzarət edir.
İndiki dövrdə müasir kütləvi qırğın silahlarından insanların
mühafizəsinin effektivliyi yalnız qoruyucu qurğuların birbaşa
insanları qəbul etməsinə hazır olması və texniki sazlığı,
mürəkkəb avadanlıqlarla təmin edilməsi ilə deyil, eyni zamanda
qoruyucu qurğularda xidmət göstərən heyətin hazırlığından da
asılıdır. Qoruyucu qurğuların xidməti heyəti hökmən müxtəlif
ekstremal hallarda düzgün qərar qəbul etməyi bacarmalı və
|