Oktay salayev, RÖVŞƏn quliyev, Şahmurad məMMƏdov, İsmayil səFİyev həyat fəALİYYƏTİNİN

Kapilyar qanaxma
: Qan zədələnmiş ən xırda 
damarlardan yavaş-yavaş və damcılarla axar. Yaranın 
üzərinə sarğı qoymaqla qanı dayandırmaq lazımdır. 
- 
Venoz qanaxma
: Tünd qırmızı qan şırnağı yaradan 
durmadan axır. Qanaxmanı dayandırmaq üçün bədənin 
yaralanmış hissəsini yuxarıya qaldırılır, sıxıcı sarğı ilə 
möhkəm sıxıb bağlayırlar. İri damarlar zədələndikdə 
qanaxmaya turna qoymaqla dayandırmaq lazımdır. 

---

İlk tibbi yardımın göstərilmə qaydaları 
211 
- 
Arteriya qanaxma
: Al-qırmızı qan şırnağı yaradan, 
nəbz ritminə uyğun axır. Arteriya damarına sıxıcı sarğı, 
turna, burmac qoymala qanaxmanı dayandırmaq 
mümkündür. Xırda arteriyalardan qanaxmanı, həmçinin 
sıxıcı sarğı sarımaqla dayandırmaq olar. Bu məqsədlə 
yaranın üzərinə bir neçə steril bint və ya tənzif, üstdən 
pambıq qatı qoyub, yaranı bintlə möhkəm sıxıb sarımaq 
lazımdır. 
Şəkil 62. Xarici qanaxma növləri 
 
Qanaxmanı dayandırmaq üçün turnadan istifadə etmək 
lazımdır. 
Turna
rezindən və ya möhkəm parçadan ola bilər. 
Rezin turna uclarında zəncir və qarmaq olan 1,5 m uzunluqda 
elastik yoğun rezin borucuqdan və ya lentdən ibarətdir. 
Yaralanmış insana turna qoyarkən, onun altına yumşaq 
parçadan, pambıq və tənzifdən altlıq qoymaq lazımdır. Parça 
turna eni 3-4 sm və uzunluğu 2 m-dək olan pambıq parça 
qaytandan ibarətdir ki, onun bir ucuna toqqalı burmac 
birləşdirilir. 

---

İlk tibbi yardımın göstərilmə qaydaları 
212 
Turna olmadıqda əlaltı vasitələrdən (kəndir, dəsmal, bint, ip, 
qayış və s.) istifadə etməkləburmac qoymaq olar. Burmac 
ətraflara halqa kimi sarınmalıdır ki, onun altına dörd barmaq 
sərbəst keçə bilsin. Sonra bu sarğının altına çubuq keçirilməklə 
qanaxma dayanana kimi burulub sıxılır (şəkil 63).