Sual və tapşırıqlar:
1.
İnzibati məsuliyyət nədir? 2. İşçilərə hansı
inzibati tənbeh verilə bilər? 3. Maddi məsuliyyət
nədir? 4. Hansı hallarda Cinayət məsuliyyəti
yaranırr?
§ 5. ƏMƏYİN GİGİYENASI VƏ İSTEHSALAT
SANİTARİYASININ ƏSASLARI.
Gigiyena insanın xarici mühitlə qarşılıqlı təsirini və
əlaqəsini öyrənən, həyatm və əməyin gigiyenik normativlərini,
eləcə də onların həyata tətbiq edilməsi formalannı hazırlayan
sağlamlıq elmidir.
Gigiyena təbiət və tibb elmlərindən başqa, ictimai-iqtisadi
elmləlri də sıx əlaqədardır.
Əməyin gigiyenası əmək prosesini və istehsalat şəraitini,
onların orqanizmlə qarşılıqlı təsirini öyrənməklə bərabər, həm
Əmək mühafizəsi
29
onların orqanizmlə qarşılıqlı təsirini öyrənməklə bərabər, həm
də sağlam əmək şəraiti yaradılması üçün təcrübi üsullar
hazırlayır, istehsalat zərəri barədə xəbərdarlıq edib, onların
aradan qaldınlmasına köməklik edir.
İnsanın əmək fəaliyyəti zamanı istehsalat, yaxud əmək
prosesinin bəzi amilləri orqanizmə müəyyən müddət mənfi
təsir göstərir və nəticədə onun əmək qabiliyyəti azalır. Belə
amillərə, yuxarıda deyildiyi kimi, peşə və ya istehsalat zərərləri
deyilir. İstehsalat sanitariyası peşə zərərlərinin və insanı əhatə
edib orqanizmə mənfı təsir edən başqa istehsalat zərərlərinin
kifayət qədər azaldılması və qarşısınm alınması üsullarını
öyrənir,
əmək şəraitinin sağlamlaşdırılması və əmək
məhsuldarlığının
yüksəldilməsi üçün tədbirlər işləyib
hazırlayır. İstehsalat sanitariyası ümumi sanitariya sahəsinin bir
bölməsidir.
Əlalinin sağlam əmək və həyat şəraitinin yaxşılaşdırıması
üçün elmin gigiyenik tələb və nəticələrinə görə istehsalat
zərərlərini üç qrupa bölmək olar:
1.
Əməyin gigiyenası və istehsalat sanitariyasının əsasları.
İstehsalat
prosesinin
xüsusiyyətindən,
maşın
və
avadanlıqdan asılı olan zərərlər. Bu qrupa qeyri-normal
meteoroloji şərait (qeyri-normal temperatur, nəmlik,
havanın. sürəti, istilik şıialanması), istehsalatda yaranan
tozlar, zəhəıii buxar və qazlar, səs-küy, titrəyiş və s.
daxildir ki, bunların da orqanizmə tədricən təsiri
nəticəsində müəyyən müddətdən sonra müxtəlif peşə
xəstəlikləri meydana çıxır.
2.
Əmək prosesinin xüsusiyyətlərindən və rejimindən asılı
olan zərərlər.
Bu qrupa orqanizmin sümük-əzələ sisteminin birtərəfli
yüklənməsi, uzun müddət oturaq vəziyyətdə işləmə, iş
|
