Oktay salayev, RÖVŞƏn quliyev, Şahmurad məMMƏdov, İsmayil səFİyev həyat fəALİYYƏTİNİN

TEXNOLOJİ FƏLAKƏT
deyilir.
Texnogen xarakterli fəlakətlərə: istehsalat qəzaları, sənaye 
müəssisələrində partlayışlar, nəqliyyatda güclü qəzalar, neft-
qaz mədənlərində yanğınlar, enerji səbəkərində qəzalar, qaz-
neft boru kəmərlərində qəzalar, hidrotexniki qurğularda qəzalar 
və.s aiddir.
Təhlükəli texnogen xarakterli fövqəladə hallarla yaxından 
tanış olaq: 
İstehsalat qəzaları
. İstehsalat qəzaları, o cümlədən də iri 
qəzalar-sənayenin, elmi-texniki tərəqqinin coşqun inkişafı, 
istehsalatda texnologiyaların durmadan dəyişməsi, nəhəng 
enerji və yüksək sürətlərdən istifadə edilməsi ilə xarakterizə 
olunan və tez-tez baş verən hadisələrdəndir. İstehsalat qəzaları 
təbii fəlakətlərin nəticələrindən, layihə-istehsalat qüsurlarından, 
qurğuların istismarı zamanı yarana biləcək təhlükəsizlik 
qaydalarından, istehsalatda texnoloji prosesin posulması ilə baş 
verə bilər. 
Sənaye-müəssisələrində partlayışlar
. Sənayedə, adətən 
qurğuların dağılması və deformasiyaya uğraması, texnoloji 

---

Mülki müdafiə 
141 
boru kəmərlərində zəhərli maddələrin kənara sızması ilə baş 
verən qəzalardır. Sənaye-müəssisələrində qazanxanalarda 
qazanların partlayışı; kimya müəssisələrində cihazların, 
yarımfabrikat məhsulların hazırlanmasında olan dəzgahların; 
neftayırma zavodlarda benzin və ya başqa neft məhsulları 
qarışıqlarının; şəkər zavodlarında şəkər tozu əldə edən 
dəzgahların; taxta şalban istehsal edilən kombinatlarda mişar 
tozunun və lak-boyaq buxarlarının partlayışları və s daha çox 
müşahidə edilir.
Bəzi ölkələrdə kümür və filiz mədənlərində kümür tozunun 
və qazların partlayışı nəticəsində çox ağır yeraltı qəzalar baş 
verilməsi ilə əlaqədar ətraf mühitə ciddi ziyan dəyir, insan 
təlafatı baş verir, nəticədə yanğınlar, uçqunlar olur, maddi 
sərvətlər məhv olur (şəkil 36).