I.V. Stebleva ajdodlarimizning mifologik tasavvurlariga tayangani holda turkiy yodnomalar mohiyatidagi asotirli motivlarga diniy mifologik tizim sifatida yondashadi. Uning ta’kidlashicha, qadimgi turkiylar madaniyatidagi diniy-mifologik tizim turli shakl va mazmundagi matnlarda uchraydi.
Eng qadimgi asotirlarda bo‟lgani kabi Tangri turkiy yodnomalarda ham eng ko`p tarqalgan mifologik obraz sanaladi. Yodnomalarda Tangri asosan, yaratuvchi va homiy vazifasini bajaradi. Chunonchi, qadimgi turkiylar olamning yaralishida asosiy, muhim qismlar deb tangri, ya’ni osmon va yerni tushunganlar.Eng arxaik davrga aloqador tasavvur-tangrini ota, yerni ona deb tasavvur qilish yodnomalarda bosh o`rinda turadi. Tangri va yerning qadimgi turkiy yodnomalardagi vazifasi orqali, bir tomondan ilk odamzodning fazoni anglash darajasini, ikkinchi tomondan, oila - nikoh munosabatlarining tabiiy obyektlarga ko`chirilganini anglash mumkin. Chunki yer va osmon qadimgi turkiylar tasavvurida kosmogonik jarayonning asosiy boshlang`ich nuqtasi sanalar edi.
Olamning yaratilishi borasidagi bir shumer afsonasiga ko`ra, Op-su degan ichimlik suv bilan Tiamat degan sho`r suv timsoli-urg`ochi bir devdan ko`klar va yerlar bunyod bo`lgani, undan keyin ko`k tangrisi Onu, Havo tangrisi Enlil, dengiz tangrisi Eo (Enki) ning yaratilgani, bu uch tangrining ham quyoshni, oyni, yulduzlarni yaratganligi tasvirlanadi. Boshqa bir turkiy afsonaga ko`ra esa, Qora Xon (Qoyra Xon) suvlarni, dunyoni, insonni yaratgandan keyin o`n yetti qavat Ko`kni yaratgandir.
Olamning yaratilishi borasidagi bir shumer afsonasiga ko`ra, Op-su degan ichimlik suv bilan Tiamat degan sho`r suv timsoli-urg`ochi bir devdan ko`klar va yerlar bunyod bo`lgani, undan keyin ko`k tangrisi Onu, Havo tangrisi Enlil, dengiz tangrisi Eo (Enki) ning yaratilgani, bu uch tangrining ham quyoshni, oyni, yulduzlarni yaratganligi tasvirlanadi. Boshqa bir turkiy afsonaga ko`ra esa, Qora Xon (Qoyra Xon) suvlarni, dunyoni, insonni yaratgandan keyin o`n yetti qavat Ko`kni yaratgandir.
Yuqorida keltirilgan qadimgi turkiy asotirlardan farqli o`laroq yodnomalarda Tangri obrazi mifologik mazmunidan tashqari, yerning tomi ma’nosida uchraydi:
