Ma’ruza matnlari.
39
O‘zbek tilining izohli lug‘ati
Har qanday sistema (narsa)ni uni tashkil etuvchi elementlarning o‘zaro
nisbati, munosabati deb qarash mumkin. Bu nisbat, munosabat o‘zgarishi
bilan narsalar ham o‘zgaradi. Jamiyatda kishilarning faoliyati jarayonida
yuzaga kelgan o‘zaro munosabatlar ijtimoiy munosabatlar sanaladi. Ijtimoiy
munosabatlar jamiyat sistemasining o‘ziga xosligini keltirib chiqaradi.
Tillar ulardagi gaplarning ega va kesimi munosabatiga qarab turli
sistemalar ekanligini namoyon qiladi. Masalan, agglyutinativ tillarda ega
ma’nolari kesimdan anglashilib turadi va shuning uchun kesim egaga ko‘p
ham ehtiyoj sezavermaydi. Flektiv tillarda kesim egasiz xabar ifodalishi qiyin.
Demak, gap sistemasidagi elementlar (ega va kesim) munosabatining o‘ziga
xosligiga qarab, tillar sistemalari farqlanadi. Shuning uchun ham agglyutinativ,
flektiv va amorf tillar turli sistemali tillar deyiladi. Munosabatlar tillarning
tabiatini belgilashini shunda ko‘rish mumkin.
Dostları ilə paylaş: 
