Ona tili o‘qitish metodiкasi
Yüklə 1,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1) ta’limiy insholar;
321 2) nazorat qilishga qaratilgan insholar; 3) ko‘rik-tanlov insholari. Ular o‘zaro chambarchas bog‘langan. Ta’limiy insholar ayni vaqtda nazorat uchun ham xizmat qiladi. Har qanday nazorat qilishga qaratilgan insho ta’limiy maqsadni ko‘zlaydi. К o‘rik-tanlov uchun yozilgan insholar ham ta’limiy maqsad, ham tarbiyaviy maqsadga qaratilgan. Mavzu tanlash, asosiy g‘oyani belgilash, material yig‘ish, reja tuzish, shu asosda to‘plangan materialni saralash, fikrni muayyan izchillikda bayon qilish, yozilganlarni takomillashtirish kabi ishlar barcha turdagi insholar uchun xosdir. Insholarning asosiy qismini ta’limiy insholar tashkil etadi. Bunday insholar, asosan, o‘qitishga qaratilgan, o‘rgatishni ko‘zlaydigan insholardir. Til hodisalarini amalda qo‘llashga o‘rgatish, o‘zbek adabiy tilining boy imkoniyatlaridan nutqda foydalanish kabi zarur malakalar deyarli ta’limiy insholar orqali shakllantiriladi. Bu insholarning qoralama va oqlama nusxalari bo‘lmaydi. Ular, odatda, o‘quvchilarning mashq daftarlarida bajariladi. Shuning uchun matndagi kamchiliklarni bartaraf etish va uni takomillashtirish maqsadida qabul qilingan shartli belgilardan o‘quvchi o‘z inshosida bemalol foydalanishi mumkin. Nazoratga qaratilgan insholar, odatda, katta bo‘limlar o‘rganilgandan keyin, yoki chorak oxiri va o‘quv yilining oxirida o‘tkazilishi mumkin. Ular, asosan, o‘quvchilarning egallagan bilim, malaka va ko‘nikmalarini nazorat qilish maqsadida o‘tkaziladi. Shuning uchun insho mavzusi oldindan e’lon qilinmaydi, ular avval qoralama nusxada bajarilib, keyin takomillashtirilgach, oqqa ko‘chiriladi. Odatda, nazorat maqsadini ko‘zlagan insholarga ikki soat vaqt ajratish maqsadga muvofiqdir. К o‘rik-tanlov uchun yozilgan insholar sinf yoki maktab g‘oliblarini aniqlash maqsadida o‘tkaziladi. Ona tilidan insho mavzulari oldindan e’lon qilinadi; o‘quvchilar ko‘rik - tanlov shartlari bilan tanishtiriladi. Shubhasiz, g‘olib o‘quvchilarni aniqlash 322 maqsadida o‘tkaziladigan bunday ko‘riklar ijodiy ishga bo‘lgan qiziqishni oshiradi. Ona tili mashg‘ulotlarida qo‘llaniladigan insholarni Yüklə 1,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|